توضیحات

 عنوان فارسی: اسقاط شرط در تعدیل قرارداد پیمانکاری

• مقدمه
• تعریف مفاهیم
• تعدیل
• خسارت
• مفهوم قرارداد
• مفهوم لغوی قرارداد
• مفهوم اصطلاحی قرارداد
• تعریف قرارداد و نسبت آن با عقد
• تعریف قرارداد
• انواع قرارداد
• تعدیل قرارداد
• ماهیت تعدیل قرارداد
• تعدیل و تكمیل قرارداد
• اقسام تعدیل قرارداد
• تعدیل برمبناى توافق درمتن عقد
• تعدیل برمبناى توافق پس از عقد
• تعدیل قانونى و غیر مستند به توافق
• تفاوت تعدیل قرارداد درصورت حادثۀ غیر مترقبه با نظریۀ قوۀ قاهره
• دلایل تعدیل قرارداد در صورت بروز حادثۀ پیش بینى نشده
• مفهوم و ماهیت حقوقی شرط
• اقسام شروط
• شرط صفت
• شرط نتیجه
• شرط فعل
• قابل یا غیر قابل اسقاط بودن شروط سه گانه
• جواز اسقاط شرط
• اسقاط شرط صفت
• اسقاط شرط نتیجه
• اسقاط شرط فعل
• اسقاط حق بوسیله شرط ضمن عقد
• اسقاط شرط باطل یا مبطل
• موارد کلی در باب اسقاط شرط
• نتیجه گیری
• نتیجه تحقیق
• منابع و ماخذ

مقدمه

هر فردی در زندگی اجتماعی خود و در روابط حقوقی خویش با دیگران که از مقتضیات زندگی اجتماعی است، ناگزیر به انعقاد عقود و قراردادهایی است که غالبا شروطی را به همراه دارند که در ضمن عقد گنجانده شده اند و قراردادهای اندکی یافت می شوند که در آنها نامی از «شرط ضمن عقد» برده نشده باشد.

گاهی این شروط چنانند که به لحاظ ماهیت خاصشان، تنها در ضمن عقد میتوان برای آنها وجود حقوقی تصور کرد مانند شرط صفت که راجع به اوصاف و کمیت مورد معامله است. اما گاهی این شروط، با اینکه ماهیتا قراردادی مستقل بوده است و خود قابلیت انعقاد را دارد اما بنا به تراضی طرفین به علتی خاص مانند لازم الاجرا کردن به تبع عقد لازم دیگر این قرارداد مستقل را به صورت شرط در ضمن عقد درج کرده و به آن جنبه فرعی می دهند.

باید توجه داشت هر چند با تصویب قانون مدنی و ماده ده این قانون، اصل حاکمیت اراده در حقوق ما رسمیت یافته است و در فقه امامیه نیز دلایل محکمی بر پذیرش آن میتوان یافت و به خصوص گرایش فقهای متأخر به پذیرش این اصل مشهود است اما مشهور فقهای امامیه اعتقاد به عدم لزوم وفا به شرط ابتدایی و قراردادهای غیر معین دارند و همین مسأله باعث شده که مردم، قراردادهایشان را که مشمول هیچ یک از عقود معین نیست به صورت شرط در ضمن یک عقد معین بیاورند.

بنابراین اگرچه هر عقدی آثاری در پی خواهد داشت، اما گاهی طرفین در ضمن معامله آثار مترتب بر آن را تحدید نموده یا اثری بر آن می افزایند. این حذف یا تحدید اثر عقد یا اضافه نمودن تعهدی به دیگر تعهدات ناشی از عقد، معلول علتی بنام «شرط» است که چون در متن قرارداد یا ضمن عقد بر آن تراضی می شود آن را شرط ضمن عقد گویند.

چنانکه، علی رغم اینکه در حال حاضر بر پذیرش اصل حاکمیت اراده و صحت قراردادهای غیر معین مطابق ماده ده قانون مدنی شکی نیست اما با توجه به رویه سابق، شاهد درج قراردادهای ابتدایی در ضمن عقود معین هستیم. چنانکه در اسناد رسمی  با عبادت نادرست «ضمن عقد خارج لازم» برخورد می کنیم که مؤید این امر است.

تعریف مفاهیم

تعدیل

درلغت به معنای برابرکردن چیزی باچیزی وراست کردن آن است (فیومی،1380،396) درفارسی امروزین،کاستن ازشدت حدت چیزی یا عملی است. (دهخدا،1373،ج4،57و59) اما تعدیل قرارداد دراصطلاح به معنای «اصلاح قرارداد پیشین وتغییر در شرایط واوصاف عوض یامعوض است. این تغییر،کاستن یا افزودن درمقدارآن دو رانیز شامل می گردد» این تغییر واصلاح یا مستند  به توافق طرفین است ویا مستند به قانون.

خسارت

خسارت به طور عمده دارای عمده دارای دو مفهوم است:

1. مالی که باید ازسوی عامل ضرر،به دیگری که متضررشده است داده شود.
2. زیان وارده شده را نیز خسارت گویند (جعفری لنگرودی،1374، 260) این ضرر یا نقص در اموال است یا ازدست دادن منفعتی مسلم ، یا لطمه ای است به سلامت یا حیثیت وعواطف شخص . (کاتوزیان،1374، 142).

مفهوم قرارداد

مفهوم لغوی قرارداد

قرارداد به معنای «نوشته ای است که حكایت از تراضی و توافق طرفین دارد» (جعفری لنگرودی، 1374،454) و همچنین «قرارداد در فارسی کنونی به معنی عقد به کار می رود» (همان،532)  قرارداد یك واژه فارسی است که از لفظ قرار به معنای ثبات و قرار ورزیدن،  استواری و پایداری و همچنین عهد، شرط، قول و تاکید اشتقاق یافته است. بنابراین قرار بستن یعنی عهد بستن و پیمان بستن.

مفهوم اصطلاحی قرارداد

قرارداد مرادف با «عقد» است با این فرق که در بسیاری از موارد کلمه عقد فقط در عقود معینه،  استعمال میشود و حال آنكه قرارداد به کلیه عقود خواه معینه باشد یا غیر معینه که بر طبق ماده10 ق مدنی که می گوید: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است» گفته میشود. (امامی، بی تا،159) و عقد «توافق دو یا چند اراده است که به منظور ایجاد آثار حقوقی انجام میشود» (کاتوزیان، 1376، 21)

شهیدی در تعریف عقد آورده است؛

«عقد عبارت است از همكاری متقابل اراده دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوقی» (شهیدی، بی تا، 39و41)

و همانطور که ملاحظه میشود «معنی قرارداد درلغت و محاورات عمومی و نیز در اصطلاح  خاص و حقوق یكی است و آن عبارتی از همان معنای تحلیلی عقد یعنی همكاری متقابل اراده دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوق است» (همان) و از حیث دایره شمول ، قرارداد در برگیرنده عقود معین و غیر معین است. و به نظر میرسد تعریف اخیر الذکر کامل و جامع باشد. و منظور از کلیه عقود، خواه معینه و خواه غیر معینه را شامل گردد.

تعریف قرارداد و نسبت آن با عقد

کلمه عقد اسم مصدر عربی به معنای جمع کردن اطراف چیزی است و در اجسام سخت و محكم استعمال می شود. مثل گره زدن ریسمان و محكم کردن ساختمان و ضد آن حل به معنای گشودن است و در مفهوم حقوقی خود استعاره از عقد حقیقی می باشد. به همین جهت به ایجاب و قبول مرتبط و التزام در برابر التزام و ارتباط و پیوند دو طرف و ربط قراری به قرار دیگر تعریف شده است. البته ربطی که موجد اثر حقوقی باشد به عبارتی عقد توافق دو اراده در ایجاد امری حقوقی است . قانون مدنی در تعریف عقد در ماده 289 ق.م آورده است که عقد عبارت است از این که یك یا چند نفر در مقابل یك یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد .فارق از ایرادات وارد بر تعریف عقد مبنی بر اینكه اثر عقد صرفاً تعهد نیست بلكه عقد یكی از مصادر ایجاد تعهد می باشد و در نهایت به جهت حصول توافق قانونی در تعریف عقود تملیكی چون بیع و اجاره با تعریف عقد گفته شده است که اثر هر عقود تعهد است که در عقود تملیكی این تعهد به فوریت محقق می شود و در عقود عهدی با تراخی.

تعریف قرارداد

در راستای ارائه ی تعریفی جامع از قرارداد[1] یا عقد ابتدا به تعریف قانون مدنی فرانسه و سپس تعریف قانون مدنی ایران که برگرفته از قانون مدنی فرانسه است، میپردازیم:

قانون مدنی فرانسه ذیل ماده 1101 عقد را بدین صورت تعریف نموده است: «عقد، قراردادی است که  به وسیله ی آن یک یا چند نفر در برابر یک یا چند نفر دیگر متعهد میشوند که چیزی را بدهند یا کاری را انجام دهند یا ندهند».[2]

قانون مدنی ایران نیز ذیل ماده 183 قرارداد را بدینگونه تعریف کرده است: «عقد عبارتست از این که یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.»[3]

گذشته از تعاریف مذکور در قوانین مدنی ایران و فرانسه، مؤلفان حقوقی نیز به تعریف عقد یا قرارداد پرداخته اند. از جمله در یکی از منابع خارجی، نویسنده قرارداد را چنین توصیف کرده است:

«حقوقدانان تصور میکنند که قرارداد، توافقی است که توسط قانون به رسمیت شناخته شده است و دادگاهها  آن را لازمالاجرا میدانند اما قرارداد میتواند موسعتر تعریف گردد و شامل هر توافق اقتصادی که طرفین داوطلبانه وارد آن شدهاند، باشد که شامل توافقات دوجانبه است»[4]

نویسندگان ایرانی نیز با عنایت به اشکالات ماده 183 قانون مدنی به ارائه ی تعاریفی پرداخته اند که از جمله ی آن ها میتوان به تعاریف زیر اشاره کرد:

«عقد، عمل حقوقی دو طرفی است که با قصد انشای طرفین و ابراز قصد به وجود می آید »[5]

«توافق دو یا چند اراده که به منظور ایجاد آثار حقوقی انجام می شود »[6]

درحقوق برخی کشورها برخلاف ایران صرف توافق را برای لازم الاجرا بودن یک قرارداد کافی نمی دانند و وجود عوض را شرطی ضروری به شمار می آورند کما اینکه در حقوق انگلستان درخصوص تشکیل قرارداد آمده است:

قرارداد، توافقی است که نشأت گرفته از تعهداتی است که به وسیله ی حقو ق، لازم الاجرا یا به رسمیت شناخته می شوند. عاملی که تعهدات قراردادی را از سایر تعهدات حقوقی متمایز می ساز د، آن است که تعهدات قراردادی، برپایه ی توافق طرفین بنا شده است.[7] در حالی که برای تشکیل یک قرارداد، وجود سه عنصر ضروری است: توافق، قصد قراردادی و عوض. [8]

ازنظر استاد دکترشهیدی: «عقد، عبارتست از همکاری متقابل اراده ی دو یا چند شخص در ایجاد ماهیت حقوقی »[9] بنابر آنچه گذشت، عناصر تعریف در تعاریف برگرفته از حقوق ایران یکسان است و درنهایت به  عنوان تعریفی جامع، روشن و برگزیده به تعریف زیر اشاره میکنیم:

«عقد، عبارتست ازتوافق اراده ی دو طرف بهمنظور ایجاد یک اثر حقوقی، اعم از اینکه این اثر، به وجودآمدن، تغییر یا سقوط تعهد باشد، یا به وجودآمدن، تغییر یا سقوط یک حق عینی مانند مالکیت یا غیرآن»[10]

 توجه:

• برای دانلود فایل word کامل ترجمه از گزینه افزودن به سبد خرید بالا استفاده فرمایید.
• لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.

سفارش تحقیق

به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.

سفارش تحقیق