توضیحات
عنوان: خودشناسی و خداشناسی اندیشه اسلامی
- مقدمه
- ضرورت خودشناسی
- رابطه خودشناسی و تهذیب نفس
- رابطه سبب و مسبب و دلایل
- دیدگاه دانشمندان دررابطهبا خودشناسی
- اهمیت و ضروت خودشناسی در روایات اسلامی
- چرا باید خود را بشناسیم؟
- ابعاد خودشناسی از نگاه اسلام
- اهداف تربیتی از نگاه اسلام براساس مفهوم خودشناسی
- آثار خودشناسی
- الف – خودشناسی برای خداشناسی
- ب)خودشناسی برای خودسازی
- نتایج خودشناسی
- موانع خودشناسی
- خودشناسی وسیله خداشناسی
- معنای خداشناسی
- خداشناسی در قرآن
- خداشناسی در روایات
- انواع خداشناسی
- خداشناسی فطری (حضوری)
- خداشناسی فطری (حصولی)
- راههای خداشناسی
- تفکر و استدلال
- تزکیه و تصفیه نفس
- مطالعه آثار علمی دیگران
- خودشناسی
- آثار خداشناسی
- آثار فردی
- ایمان و آرامش در زندگی
- اجابت دعا
- آثار اجتماعی
- عدالت اجتماعی
- وحدت اجتماعی
- موانع شناخت خدا
- شیطان
- تعلق به دنیا
- گناه
- حدیث من عرف نفسه
- تفسیرهای هفتگانه برای حدیث من عرف نفسه
- نتایج
- منابع
هر فرد از افراد انسان ترکیبی از ویژگیهای نوعی و فردی است. اگر خودشناسی به معنای شناخت جنبههای اختصاصی افراد نوع انسان باشد خودشناسی همان انسانشناسی است و اگر مقصود از خودشناسی شناخت هر فرد از خویشتن باشد، خودشناسی با انسانشناسی متفاوت خواهد بود.
از خودشناسی به معنای اول با عنوان انسانشناسی یاد خواهیم کرد و خودشناسی به معنای دوم را خودشناسی یا «خودشناسی به معنای خاص» میخوانیم.
انسانشناسی به روشهای مختلفی انجام میگیرد. علومی چون روانشناسی تجربی، فیزیولوژی انسانی و انسانشناسی (آنتروپولوژی) با روش تجربی به شناخت انسان میپردازند. محصول کار این رشتهها، علمی حصولی و مفهومی است.
علم النفس فلسفی برای شناخت انسان از روش عقلی – قیاسی پیروی میکند و علمی حصولی را پدید میآورد. برای شناخت انسان میتوان از روش نقلی نیز بهره برد. یعنی با رجوع به کتاب و سنت ابعاد وجود انسان را به کمک وحی شناسایی نمود.
شناخت هر فرد از خویشتن اگر با دروننگری و از طریق علم حضوری صورت گیرد، نتیجه آن شناخت مجموع ویژگیهای نوعی و شخصی خواهد بود و تمییز ویژگیهای نوعی و شخصی از یکدیگر فقط با مشاهده خصوصیات دیگران ممکن خواهد شد.
انسانشناسی به روش صددرصد شهودی و درون نگرانه امکانپذیر نیست، ولی میتوان از روش دروننگری در شناختن انسان استفاده کرد.
میتوان خودشناسی درون نگرانه را مقدمهای برای انسانشناسی قرارداد، علم النفس فلسفی و انسانشناسی تجربی (روانشناسی، فیزیولوژی انسانی و آنتروپولوژی) و انسانشناسی نقلی (یا وحیانی) را نیز میتوان مقدمهای برای خودشناسی قرارداد؛ یعنی با استفاده از نتایج این رشتههای مختلف ویژگیهای نوعی انسان را شناخت و با استفاده از روش دروننگری ویژگیهای اختصاصی خود را شناسایی نمود و به خودشناسی نایل آمد.
هر چه در خودشناسی بیشتر به روش دروننگری متکی باشیم، نتایجی که به دست میآوریم برای خود ما یقینیتر خواهد بود و نیاز ما به اصطلاحات و روشهای علمی و فلسفی کمتر خواهد شد.
ضرورت خودشناسی انجام تحقیق
چگونه ممکن است انسان به کمال نفسانی برسد و عیوب خود را اصلاح کند و رذایل اخلاقی را از خود دور سازد درحالیکه خویشتن را آنگونه که هست نشناخته باشد! آیا بیمار تا از بیماری خودآگاه نگردد به سراغ طبیب میرود؟ آیا کسی که راه خود را در سفر گم کرده تا از گمراهی خویش باخبر نشود به جستجوی دلیل راه برمیخیزد؟ آیا انسان تا از وجود دشمن در اطراف خانهاش باخبر نشود، اسباب دفاع را آماده میسازد؟ بهیقین پاسخ تمام این سؤالها منفی است، همینگونه آنکس که خود را نشناسد و از کاستیها و عیوب خویش باخبر نشود، به دنبال اصلاح خویش و بهرهگیری از طبیبان مسیحا نفس روحانی، نخواهد رفت.
چگونه خودشناسی سبب تهذیب نفوس میشود؟ دلیل آن روشن است زیرا:
- انسان از طریق خودشناسی بهکرامت نفس و عظمت این خلقت بزرگ الهی و اهمیت روح آدمی که پرتوی از انوار الهی و نفحهای از نفحات ربانی است پی میبرد؛ آری! درک میکند که این گوهر گرانبها را نباید به ثمن و بهای ناچیز فروخت و بهآسانی از دست داد! تنها کسانی خود را آلوده رذایل اخلاق میکنند و گوهر پاک روح انسانی را به فساد و نابودی میکشانند که از عظمت آن بیخبرند.
- انسان با شناخت خویشتن به خطراتهوای نفس و انگیزههای شهوت و تضاد آنها با سعادت او پی میبرد، و برای مقابله با آنها آماده میشود. بدیهی است کسی که خود را نشناسد از وجود این انگیزهها بیخبر میماند و شبیه کسی است که گرداگرد او را دشمن گرفته، اما او از وجود آنان غافل و بیخبر است؛ طبیعی است که چنین کسی خود را آماده مقابله با دشمن نمیکند و سرانجام ضربات سنگینی از سوی دشمن دریافت میدارد.
- انسان با شناخت نفس خویش به استعدادهای گوناگونی که برای پیشرفت و ترقی از سوی خداوند در وجود او نهفته شده است پی میبرد و تشویق میشود که برای پرورش این استعدادها بکوشد، و آنها را شکوفا سازد؛ گنجهای درون جان خویش را استخراج کند و گوهر خود را هویدا سازد. کسی که عارف به نفس خویش نیست به انسانی میماند که در جایجای خانه او گنجهای پرقیمتی نهفته شده ولی او از آنها آگاهی ندارد، ممکن است از گرسنگی وتنگدستی در آن بمیرد، درحالیکه در زیر پای او گنجهایی است که هزاران نفر را سیر میکند.
- هر یک ازمفاسد اخلاقی ریشههایی در درون جان انسان دارد، با خودشناسی، آن ریشهها شناخته میشود، و درمان این دردهای جانکاه را آسان میسازد، و بهاینترتیب راه وصول بهحق را برای انسان هموار میکند.
- از همه مهمتر اینکه خودشناسی بهترین راه برای خداشناسی است، و چنانکه خواهد آمد، خداشناسی و آگاهی ازصفات جلال و جمال حق، قویترین عامل برای پرورش ملکات اخلاقی و کمالات انسانی و نجات از پستی و حضیض رذایل و رسیدن به اوج قله فضائل است.
و اگر به مطالب گذشته این جمله را بیفزاییم که رذایل اخلاقی زندگی انسانی را به تباهی میکشد و جامعه بشری را در بحرانهای سخت گرفتار میسازد، و شهد زندگی را در کام انسانها مبدل به شرنگ میکند، به اهمیت خودشناسی و خودآگاهی برای زندگی انسانها بیشتر پی خواهیم برد.
توجه:
برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.
لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.
به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.
سفارش تحقیق
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.