توضیحات

عنوان: عوامل مهاجرتهای روستایی در ایران

مقدمه
مهاجرت
انواع مهاجرت
روستا نشینی و ویژگیهای آن
خانواده روستایی و تغییرات آن
ساختار آموزشی، سنی و جنسی
فعالیت و ساختار اشتغال
ترکیب اشتغال و گروههای عمده فعالیت
اشتغال روستایی
نظریات مهاجرت در زمینه روستا
انواع دیدگاههای مطالعات مهاجرتی
عوامل موثر بر پدیده مهاجرت روستا شهری
عوامل جغرافیایی و طبیعی
عوامل اقتصادی
عوامل اجتماعی و فرهنگی
پیامد های مهاجرت
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی مهاجرت ها
پیری جمعیت های روستایی و جوانی جمعیت های حاشیه نشین
توزیع متباین جنس ها
افزایش و کاهش تعداد جمعیت
تصریح رشد جمعیت شهری و تخفیف رشد جمعیت روستایی
تنوع فرهنگی و انتقال تجربیات و نوآوری ها
تعارضات فرهنگی
رابطة مهاجرت و جرائم
سیاست مربوط به شهرنشینی در ایران
ضرورت و اهمیت توسعه روستایی
کنترل مهاجرت از روستاها به شهر
برنامه اصلاحات ارضی
نتایج حاصل از اصلاحات ارضی
حاصل کلام
منابع

مقدمه

هزاران سال پیش از این، آشنایی با رمز و راز رویش گیاهان انسان رازمین گیر كرد . كشاورزی آغاز شد و گرد هم آمدن كشاورزان روستا ها را پدید آورد.نیاز روستاییان به امنیت و عدالت و معنویت، زمینه ساز تشكل حكومت ها و ظهور ادیان شد . شهرها پدید آمدند با كاخ و معبد وبازار، تا در مقابل آنچه كه از روستایی می ستانند او را حمایت كنند وخدمت رسانند. دیر زمانی این رابطه ادامه یافت . قوام و دوام حكومت ها بر خراج و مالیاتی بود كه به واسطه ی اربابان و مباشران از دهقانان گرفته می شد و سفره و صندوق حاكمان را رنگین می كرد . سرانجام،روزگاری نو فرا رسید و جهان دیگرگونه شد . تحولی در اندیشه وسیاست و صنعت و تولید و تجارت و ارتباطات پدید آمد و رابطه ی دوسویه ی شهر _ روستا به تاریخ پیوست . كشاورزی دیگر تنها منبع تولید و درآمد نبود؛ روستایی دیگر آن انسان بی خبر از جهان نبودكه در ردیف گاو آهن و خیش، ابزار تولیدش خوانند . انقلابات صنعتی ، سیاسی و اجتماعی، دو قطبی شدن جهان، پیدایش نفت،گسترش ارتباطات و بسیاری تحولات دیگر، نظام كهن اقتصاد ارضیو بهره كشی از دهقانان را تاریخی كرده بود و اصلاحات ارضی،اتفاقی ناگزیر بود در ایران با تمامی پی آمدهایش. یكی از این پی آمدها، دگرگونی شكل كالبدی روستاهای ایران بود .روستاهایی كه گویی در طول تاریخ منجمد شده و به خوابی عمیق فرو رفته بودند و تحول، واژه ای ناشناخته بود از برای آنان. در گذشته این تصور كه سلطان مالك و صاحب اختیار سرزمینو اهل آنست و می تواند اداره و بهره كشی از ایالت ها را به اطرافیان، صاحب منصبان و سردار انش واگذار كند، باعث می شدكه پیوسته روستا و روستایی در مالكیت كارگزاران حكومتی واربابان قرار گیرد . “پاداش هواداران و دردانگان فرمانروا، اعطایزمین به آنان بود و مخالفان و دشمنان او با مصادره املاك ، ایشان تنبیه و تضعیف می شدند” حرکت، جا به جایی و مهاجرت انسانها از یک نقطه سکونتگاهی به نقطه ی دیگر تاریخی برابر با عمر بشر دارد. به گونهای که انسانهای اولیه حرکت را فرصتی جهت بهدست آوردن آذوقه و نیازمندیهای حیاتی خویش میدانستند. به عبارت دیگر تلاش برای ادامه بقا و جستجوی شرایط زیست مساعدتر؛ بشر را وادار به ترك زادگاه خود وکوچ به سمت مناطقی می نمود که از شرایط محیطی و اقتصادی- اجتماعی بهتری جهت گذران زندگی و رفع نیازهای حیاتی وی برخوردار بودند

سابقه پدیده مهاجرت به تاریخ عمر بشر بازمی گردد. انسان اولیه همواره مهاجرت و جابه جایی های مكانی را یگانه راهبرد و راه حل گریز از مصائب و مشكلات خود دیده است . گرد آوری خوراك و امنیت جانی از جمله عواملی بودند كه بشر اولیه را ترغیب به مهاجرت می كردند . در طول تاریخ ، شكل مهاجرت بر حسب زمان و تحولات محیطی و اجتماعی تغییر یافته است.

بدین منوال با پیچیده ترشدن اوضاع معیشتی و کیفیت زندگی در جوامع بشری؛ افراد وگروههای انسانی به تبعیت از فرآیند تفکرگرایی و رشد فنآوریهای تسهیل کننده زندگی به ویژه در دهه های اخیر، تمایل فراوانی برای جلای اقامتگاه خویش و مهاجرت به دیگر کانونهای سکونتگاهی از خود نشان داده اند. مهاجرت روستایی برای اولین بار در سال ۱۸۹۲ میلادی توسط گراهام انگلیسی به کار برده شد. معادلهای این عبارت که در منابع گوناگون ذکر میگردند عبارتاند از:کوچ داخلی، برونکوچی روستایی، ترک روستاها، روستاگریزی، خالی شدن روستاها،. برون کوچی روستا به شهر و در نهایت ترک سرزمین علل مهاجرت، وابسته به ویژگیهای مختلف شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی،اقتصادی و سیاسی افراد متفاوت است. هدف عدهای از مهاجرت، اشتغال است و قصدعدهای دیگر تحصیل، ازدواج و… که قطعاً نتایج متفاوتی دارد.آنچه که در فرآیند مهاجرتی قابل تأمل است؛ چرایی، علل و انگیزههای مهاجرتروستائیان به سمت مراکز شهری میباشد. چراکه بسته به ویژگیهای طبیعی، شرایط اقتصادی – اجتماعی و همچنین تفاوتهای تاریخی، قومی و فرهنگیِ روستاهای مبدأمهاجرت؛ روستائیان با توجه به اهداف عالیه زندگی از حیث معیشتی – رفاهی که مدنظر دارند؛ دست به نقل مکان به شهرها میزنند. به عبارت دیگر وجود عوامل مهمی ازقبیل بروز مخاطرات محیطی(خشکسالی، سیل، زلزله)، رفع نیازمندیهای زیستی-بیولوژیک، دسترسی به امکانات و تسهیلات معیشتی – رفاهی، به همراه دستیابی به شغل جدید و درآمد بیشتر، رفع فقر و بیکاری به لحاظ اقتصادی و برآوردن احتیاج اتفرهنگی- اجتماعی همچون تحصیل، بالابردن سطح فرهنگ و تمایل به زندگی در نقاط خاص از مهمترین انگیزههای مهاجرت روستائیان به دیگر مراکز سکونتگاهی کشور محسوب میشود.

ازآنجائی که تصمیم گیری برای مهاجرت، نوعی تصمیم به سرمایه گذاری است که درآن هزینه ها و دستاوردهای شخصیِ مهاجر در طول زمان واقعیت مییابد، اصولاً روستائیان تمایل به حرکت و کوچ به شهرها و مقاصدی را دارند که در آنجا بتوانند با کمک گرفتن از دیگران و تعدیل نمودن شرایط اولیه سکنی گزیدن؛ ضمن کاستن از هزینه های مهاجرت بر سودمندی بیشتر و رفاه حاصله ازاین فرایند بیفزایند. در این راستا؛ اگر ما محل زندگی را مرجعی برای تعیین هویت افرادبدانیم؛ مهاجرت و به تبع آن سکونت در مکان جدید میبایست هماهنگ با فرهنگ و هویت افراد مهاجر باشد. به عبارت دیگر روستائیان بعنوان جامع های که از پیشینه مستحکم فرهنگی- اجتماعی و ادراکات قومیتی مشابه و پیچیده با هم برخوردارند. به دلیل ترس ذهنی، تعصب، داشتن خرده فرهنگ دهقانی و احساس عدم اطمینان و امنیتی که از آینده خویش دارند سعی میکنند با بسط دامنۀ مراودات و ارتباطات انسانی – اجتماعی خویش (در یک چارچوب بسته) در کنار خویشاوندان و آشنایان خود زندگی کنند. از این رو کلیه روستائیان بعد از ترك روستای خود در اولین اقدام به فکر حرکت و کوچ به سمت کانونهایی هستند که تعدادی ازاقوام نسبی و سببی آنها در آنجا زندگی میکنند. در یک شبکه مهاجرت، کلیه افراد همنوع و حتی آشنا به صورت زنجیره هماهنگ به یکدیگر وصل میشوند، و افراد به شکل نظاموار در حل مسایل همکیشان خود میکوشند. همچنین شبکه های واقعی روابط اجتماعی یکی از اجزای جدایی ناپذیرسرمایۀ اجتماعیِ شهروندان در جهت تأمین منافع متقابل تلقی میشود ازاینرو؛ شبکه های مهاجرت در شهرهای مقصد؛ به ویژه آنان که : همکاران، با هم اشتراکات خویشاوندی، قومی و زبانی دارند، گروه مستحکمی با عواطف قوی تشکیل داده و با تکیه بر ارزشهای هویت خواهی و نوعدوستی، برای مهاجرین روستایی تازه وارد به عنوان منبعی سودآور و وسیلهای برای پیداکردن شغل، وسایل رفاهی، پول،و اعتبار در این عرصههای سکونتگاهی جدید محسوب میشوند. طبق نظریة گزینشی بودن مهاجرت، در اولین فرصت، بعضی از افراد مهاجرت را برمیگزینند و بعضی ماندن را، این امر بر حسب تصادف نیست. معمولاً مهاجر ویژگی هایی دارد که موجب می شود زمینه های رفتن یا ماندن را در مقایسه با آنهایی که می مانند، متفاوت ارزیابی کند.

توجه: