توضیحات

عنوان فارسی: شناسایی موانع توسعه صادرات در بنگاههای کوچک و متوسط

چکیده
مقدمه
تعریف
بیان مسئله
مبانی نظری تحقیق
تعریف بنگاه‌های کوچک و متوسط
نقش بنگاه‌های كوچك و متوسط محور توسعه اشتغال
نقش بنگاههای كوچك و متوسط در عرصه اقتصاد منطقه ای
موانع عمده داخلی
موانع عمده خارجی
موانع توسعه كسب و كارهای كوچك
اهمیت و نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در ایران
تحقیقات داخلی و خارجی
درس هایی از عملکرد آیین نامه اجرایی گسترش بنگاه های زود بازده وکارآفرین
ملاحظات بانک مرکزی در تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
منابع

چکیده

مشکلات ناشی از اقتصاد تک محصولی و تکیه بر درآمدهای نفتی سبب ایجاد اقتصادی متاثر از عوامل خارجی بالاخص درآمد های ناپایدار نفتی شده است. با این ویژگی اقتصاد ایران، می توان به اهمیت و نقش صادرات غیر نفتی در کشور پی برد. در بین صادرات غیر نفتی کشورنیز فرش دستباف همواره در مقام اول قرار داشته و طی سالهای اخیرسهمی بیش از 25 درصد از صادرات غیر نفتی را به خود داده است. مروری بر حجم و ارزش صادرات فرش دستباف طی صد ساله گذشته بیانگر آن است که صادرات فرش دستباف دچار نوسانات زیادی شده است. به خصوص چند سالی است که غبار مشکلات باعث نگرانی تولید کنندگان و دست اندرکاران بازار فرش شده است.بدیهی است عوامل مختلفی می توانند در این امر دخیل باشند که از آن جمله می توان به سیاستهای تجاری کشور، سیاستهای کشورهای رقیب، تغییر در سلایق و تقاضای جهانی و … اشاره کرد.

امروزه تردیدی در نقش و اهمیت صنایع و بنگاه‌های کوچک و متوسط برای رشد و توسعه اقتصادی کشورهای وجود ندارد و هر گروه، کشورهای صنعتی و در حال توسعه با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی لازم درصدد سازمان‌دهی، رفع موانع و مشکلات و بهبود فضای کسب‌وکار و فراهم ساختن زمینه لازم به‌منظور بهره‌گیری هر چه بیشتر از این صنایع در راستای توسعه کارآفرینی، حل معضل بیکاری، افزایش ارزش‌افزوده و صادرات صنعتی، توسعه منطقه‌ای و کمک و بهبود و توزیع درآمد در جامعه و مواردی از این قبیل می‌باشند(زولتان، 1383: 39).از طرفی توسعه و امنیت اقتصادی یک تصمیم بسیار مهم است، مخصوصاً برای كسب و كارهای كوچک و متوسط كه دارای پایه مالی كم، تمركزی محلی و حوزه جغرافیایی محدود هستند نتیجه این پژوهش، بیانگر میزان امنیت اقتصادی در زمینه اشتغال‌زایی و سودآوری وضعیت مطلوب و وضعیت موجود ارتباط معنی‌داری ندارد. و در زمینه اهداف تولیدی بین وضعیت مطلوب و وضعیت موجود رابط معنی‌دار و مستقیمی وجود دارد.

کلیدواژه: بنگاه‌های متوسط و کوچک، توسعه و امنیت اقتصادی( تولیدی، اشتغال‌زایی، سودآوری)

مقدمه

تحولات پیچیده و سریع چند دهه اخیر و نیز شتاب گیری روند جهانی شدن موجب شده است تا جوامع گوناگون تلاش كنند تا بیش‌ازپیش خود را برای پذیرش تحول آماده كنند.آنچه كه تا چند دهه پیش به‌عنوان یک امتیاز اقتصادی تلقی می‌شد، عبارت بود از برپایی و فعال نگه‌داشتن شركت های بزرگ و چنین استدلال می‌شد كه هر چه این شرکت‌ها بزرگ‌تر باشند، اقتصاد پویاتر و قدرتمند تر می‌گردد(احمدی، 1385: 169).اگر چه این تفکر طی چندین دهه رونق گرفت و بر پایه آن شركت های غول‌پیکری هم پدیدار شدند، ولی تحولات اخیر و به‌ویژه فشارهای جمعیتی، نوآوری های لحظه‌به‌لحظه، پیچیده‌تر شدن فرآیندهای مدیریتی، نیاز به تصمیم‌گیری های آنی و ضروری و تجارت حاصل از فعالیت های بنگاه‌های کوچک و متوسط اهمیت این بنگاه‌ها را نمایان ساخته است. امروزه در بیشتر كشور های در حال توسعه در جهان سعی بر آن شده است كه زمینه مشاركت همه اقشار و گروه‌های مردم را در امر توسعه فراهم آید تا آن‌ها كه در واقع استفاده‌کنندگان نهایی از توسعه می‌باشند بتوانند با آرامش خاطر در فرآیند توسعه دخالت نمایند و از نزدیک با برنامه‌های توسعه و امنیت اقتصادی كشورشان برخورد نمایند.لذا بخش خصوصی و كسب و كارهای كوچک و متوسطی كه در آن وجود دارد، می‌تواند به‌عنوان یک ” موتور محرک توسعه امنیت اقتصادی ” مطرح گردد.

چنین به نظر می‌رسد كه نظریه‌های اقتصاد دولتی كاركردهای عملی خود را ازدست‌داده باشد و پای فشردن بر اهمیت و ازدیاد نقش و دخالت دولت در فرآیند توسعه حاصلی جز اتلاف زمان و منابع و كاهش شدید بهره وری عوامل تولید نداشته باشد. با این ترتیب حکومت‌ها و دولت‌ها باید در كنار وظایف خطیر نظارت، راهبری و حمایت از بخش خصوصی و كسب و كارهای نوپایی كه در آن پدید آمده‌اند، بسترهای مناسب برای رشد واحدهای فعال اقتصادی خصوصی و به‌ویژه در بخش صنایع كوچک و متوسط را فراهم نمایند. لذا در مقاله حاضر بر اساس سه آیتم ویژگی های فردی، محیط داخلی و خارجی بنگاه‌های کوچک و متوسط در توسعه و امنیت اقتصادی ( تولیدی ، اشتغال‌زایی،سودآوری) در پرداخته شد.

تعریف

واحدهای تولیدی – تجاری هستند كه در طبقه بندی شركت ها (SMEs) بنگاههای كوچك و متوسط به لحاظ اندازه در مراتب پایین تری نسبت به شركتهای بزرگ قرار می گیرن د . معمولاٌ دسته بندی ا ینگونه بنگاهها مبتنی بر چهار شاخص عمده ذیل می باشد :

تعداد شاغلین بنگاه
مجموع دارایی های خالص بنگاه
میزان سطح فروش بنگاه
میزان سرمایه گذاری بنگاه
مهمترین و معمولترین شاخص جهت تعریف اندازه بنگاههای كوچك و متوسط تعداد كاركنان بنگاه است . اگر چه این شاخص در كشورهای مختلف دنیا بلحاظ تعداد متفاوت می باشد اما بیشتر كشورها بنگاههای كوچك و متوسط را به لحاظ تعداد شاغلین در طیف معینی ا ز یك تا دویست وپنجاه كاركن تعریف می نمایند.

نقش بنگاههای كوچك و متوسط در عرصه اقتصاد بین الملل جهت آشنایی با جایگاه شركتهای كوچك و متوسط در اقتصاد جهانی توجه به آمار ذیل مفید می باشد:

بیش از نود درصد از بنگاههای اقتصادی در دنیا، بنگاههای كوچك و متوسط است.
(GDP) در سراسر جهان، بنگاههای كوچك و متوسط به میزان 55 الی 99 درصد تولید ناخالص داخلی كشورها را تولید می نمایند.
بیش از 50 درصد نیروی كار در دنیا توسط بنگاههای كوچك و متوسط به خدمت گرفته شده اند.

بیان مسئله

در سال های اخیر، اهمیت و نقش بنگاه‌های كوچك و متوسط، هم در كشورهای صنعتی و هم در كشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده است. با ظهور فناوری های جدید كه در تولید، تحولاتی در روش های تولید،توزیع و ساختار تشكیلاتی بنگاه‌ها پدید آمده است،به اهمیت بنگاه‌های كوچك و متوسط افزوده است.دولت‌ها به‌منظور تضمین رقابت در بازار آزاد و جلوگیری از انحصار بنگاه‌های بزرگ، همیشه دریای آزادت ویژه‌ای را برای ارتقاء بنگاه‌های كوچك و متوسط اتخاذ نموده‌اند. به گونه‌ای كه بنگاه‌های كوچك و متوسط خود می‌توانند بستری مناسبی برای ایجاد صنایع رقابت‌پذیر محسوب شوند.ایجاد و حمایت از بنگاه‌های كوچك و متوسط یكی از اولویت های اساسی در برنامه‌های رشد و توسعه اقتصادی در بسیاری از كشورهای پیشرفته و در حال توسعه است.لذا بنگاه‌های كوچك و متوسط در ایجاد اشتغال و فراهم كردن بستر مناسب برای نوآوری نقش مهمی دارند. ایجاد اشتغال به‌عنوان یكی از دغدغه‌های اصلی سیاست‌گذاری اقتصادی است كه توجه به آن گامی اساسی در تحقق اهداف اشتغال‌زایی بخش صنعت تلقی می‌شود. اما ایجاد اشتغال به تنهایی نمی‌تواند به‌عنوان هدف در تأسیس بنگاه‌های كوچك و متوسط تلقی شود.بنابراین نمی‌توان از متغیرهای اقتصادی دیگر مانند تولیدات و ارزش‌افزوده صرف‌نظر كرد.بنابراین با توجه به تغییرات محتوایی و کیفی بسیار زیادی که از یکی دو دهه اخیر در بازار های جهانی رخ داده است و حرکت به‌سوی منطقه‌ای یا جهانی شدن بازارها شروع‌شده و به‌موازات آن دوره تولید محوری در انتهای حیات خودمحوری در حال شکل گرفتن است،دولت‌ها باهدف استفاده بهینه از امکانات و جلوگیری از به هدر رفتن منابع، تمهیداتی اندیشیده‌اند که نتیجه آن تغییر ساختار ترویج بیش‌ازپیش بنگاه‌های کوچک و متوسط است. این بدان معنی نیست که این بنگاه‌ها از قبل وجود نداشته‌اند، بلکه نگرشی جدید به این بنگاه‌ها و روش های نوین حمایتی در جهت رشد و ایجاد این بنگاه‌ها ارائه می‌نماید.

حمایت برای ایجاد، رشد و گسترش بنگاه‌های کوچک و متوسط یکی از اولویت های اساسی برای توسعه اقتصادی،اشتغال‌زایی در بسیاری از کشورها و از جمله ایران است. با توجه به نقش مهم بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط است که دولت، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های توسعه‌ای خود را گسترش این بنگاه‌ها باهدف دستیابی به توزیع عادلانه منابع به‌ویژه در منابع محروم، افزایش تولید و صادرات غیر نفتی، تقویت تحرک اقتصادی، افزایش کارایی تسهیلات بانکی، تقویت کارآفرینی، اشتغال‌زایی و افزایش فرصت های شغلی جدید قرار داده است. از مزایای بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌توان به انعطاف‌پذیری آنها،کارآفرینی، ایجاد خلاقیت و جذب و اشتغال بخش عظیمی از جمعیت کشور در مقایسه با شرکت های بزرگ نام برد.با توجه به مشکلاتی که این بنگاه‌ها با آن روبرو هستند، باید قوانین و تسهیلات گوناگون و متنوعی برای حمایت از آنها به وجود آید(اسکندری،1383: 32). ایجاد فضای مناسب برای کمک به رشد آنها و تعیین زیرساخت های قوی و ایجاد بستری برای کارآفرینی و نوآوری و جذب و هدایت منابع و سرمایه‌ها در مسیر اجرای برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران توسط دولت و کلیه دستگاه‌های مرتبط ضروری است

مبانی نظری تحقیق

بنگاه‌های کوچک و متوسط و صنایع خرد سهم ویژه‌ای در توسعه اقتصادی و صنعتی کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال توسعه دارند. آن‌ها رکن اصلی بخش خصوصی را تشکیل می‌دهند. بیش از 90/0 بنگاه‌های اقتصادی جهان کوچک و متوسط می‌باشند.و بیش از 50 تا 60 درصد اشتغال توسط این بخش ایجاد می‌شود.از جمله نظریات ارائه‌شده در خصوص صنایع کوچک، نظریه پن روز که در شرایط شکوفایی اقتصادی فرصت های رشد برای صنایع کوچک قابل‌دسترسی تر از توسعه صنایع بزرگ است، قابل‌تأمل است(ارشدی،1385: 98).

بر اساس این نظریه، صنایع بزرگ در مراحل اولیه بروز شرایط رشد عمومی و باز شدن افق های جدید توسعه و گسترش فعالیت تولیدی به دلایلی چون محدود بود زمینه‌های توسعه و اقتصادی نبودن نسبی افزایش ظرفیت‌ها( که مستلزم سرمایه‌گذاری کلان است) در برنامه‌ریزی های خود به این فرصت‌ها توجه کمتری دارند و ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در افزایش تولیدات جاری خود صرف نمایند تا اینکه آن را صرف سرمایه‌گذاری در تولیدات جدید نمایند. چرا که زمان ثمره دهی آن طولانی بوده و هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی سنگینی را نیز به این صنایع تحمیل می‌کند(اسکندری،1383: 32).

گرچه نوآوری های زیادی در محصولات و در فرآیند تولید در حال وقوع است ولی روش به‌کارگیری نوآوری‌ها در صنایع بزرگ به سبب ساختار خاص این صنایع با آرامش و طبق برنامه‌ریزی میان‌مدت و یا درازمدت صورت می‌پذیرد.

در واقع بنگاه‌های بزرگ بعضی از نوآوری‌ها را با توجه به شرایط بازار و راهبُرد خود و قابلیت انعطاف ماشین‌آلات موجود به‌کار می‌گیرند و از بعضی دیگر صرف‌نظر می‌کنند. شرط به‌کارگیری نوآوری در این صنایع به‌خصوص در فرایند تولید( به جهت هزینه‌های عمومی بالا)، مستهلک شدن ماشین‌آلات موجود یا فرصت های درآمدی بالا و یا حفظ سهم شرکت های بزرگ از بازار است(قره باغیان،1372: 78).

توجه:

برای دانلود فایل word کامل ترجمه از گزینه افزودن به سبد خرید بالا استفاده فرمایید.
لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.