توضیحات

 عنوان تحقیق: بررسی عشق حقیقی وعشق مجازی در غزلیات سلمان ساوجی

• چکیده
• مقدمه
• تعریف عشق حقیقی و مجازی
• عشق حقیقی
• تجلی عشق در غزلیات سلمان ساوجی
• عشق از دیدگاه عرفا
• عشق و عقل از دیدگاه سلمان
• خودشناسی، شالوده و اساس حقیقی است.
• عشق مجازی از دیدگاه سلمان
• ابن­عربی و سلمان
• نتیجه گیری
• منابع و مآخذ

چکیده

یکی از موضوعات محوری در همه اعصار ادبیات فارسی، عشق بوده است. بیشتر شاعران در این مضمون زور­آزمایی کرده اند و هر کدام با توجه به تفکر و اندیشه خود به شیوه ای مختلف، آن را توصیف کرده است. سلمان ساوجی نیز از جمله شاعرانی است که این میدان را تجربه کرده است و در حجم نسبتاً زیادی (حدود 135غزل) از غزلیات سلمان به عشق اشاره شده است. این نکته نشانگر اهمیت این موضوع از دید سلمان است.

سلمان شاعر قرن هشتم دارای تفکرات و اندیشه های بلند در حوزه عرفان است و از آنجائی­که هم عصر حافظ بوده است و تاثیراتی از حافظ و ابن عربی گرفته است اما هیچگاه راه به تقلید محض نبرده است و مضمون ها و شعر مختص به خود را دارد. سلمان عشق حقیقی را کمال می داند و هرکس به آن برسد به وصال یار رسیده است. عشق مجازی را درصورتی­که به عشق حقیقی منتهی شود، قبول دارد و در غیر این صورت هیچ ارزشی برای آن قائل نیست.

وی همچون دیگر عارفان به عشق مانند معجزه ای می نگرند که هر غیرممکنی را ممکن می سازد و بر هر دردی دوا می شود. و مانند دیگر عرفا خود را در دریای عشق غرق می سازد تا به اعماق معنی و معرفت دست یابد. سلمان عشق حقیقی را سراسر کمال می بیند و بالاتر از آن هیچ چیزی نمی بیند.

در این تحقیق به بررسی و کنکاش در اندیشه و تفکرات وی در باب عشق حقیقی و مجازی در غزلیات وی پرداخته می شود و معنی و مفهوم عشق مجازی و عشق حقیقی از دید سلمان را بیان خواهیم کرد.

كلیدواژگان: سلمان ساوجی، عرفان، عشق مجازی، عشق حقیقی.

مقدمه

به عقیده برخی از صاحب نظران حوزه شعر و ادب فارسی اگر سلمان ساوجی در قرن دیگری به جزء قرن هشتم می زیست، یکی از غزل سرایان نامدار می شد اما در قرن هشتم زیر سایه عظمت و شکوه بزرگی حافظ، شهرت درخور شان مرتبه والای شاعری خود را نیافته است. سلمان غزلیاتش را با رنگ و لعاب عشق و عرفان زینت داده و مضمون های بدیع ابداع کرده است. هرجا که از عرفای نامدار مانند مولوی، ابن عربی و حافظ تاثیر گرفته است، این تاثیر را با هنرمندی بسیار به سبک و سیاق خود درآورده و هیچ گاه در مرتبه مقلد صرف، باقی نمانده است. اندیشه و تفکرات سلمان در باب عشق حقیقی دربردارنده بلندترین و عمیق ترین افکار عرفانی است و نشان از مقام شامخ وی در عرفان دارد.

عشق، مقوله ای است كه مورد توجّه بسیار عرفا بوده به گونه ای كه تفکّرات و اندیشه های بیشتر آنان بر محور عشق بوده است. توجّه زیاد عرفا به عشق، از اهمیت شایسته و به سزایی برخوردار بوده و عرفان را یکی از ملزومات رسیدن به معشوق حقیقی می دانند. هیچ کدام از عرفا تاکنون نبوده اند که در این بحث به طرح موضوع نپرداخته باشند. سلمان در قرن هشتم نیز به مثابه ابن عربی و مولوی ، موضوع و محور اصلی اندیشه­های خود را عشق حقیقی می­داند و این عشق را در بالاترین مقام­ها و جایگاه­ها قرار داده است.

عشق در عرفان، اصلی­ترین موضوعی است که عارف به آن می­پردازد. او عشق خداوند را در تمامی پدیده ها جاری می­داند و عشق انسان را نسبت به پروردگار، هدیه­ی ازلی می­داند؛ گاه صدای پرنده­ای او را دگرگون می­کند، گاه صدای آبشاری، او را تحت تأثیر قرار می­دهد. عارف، جلوه­های پروردگار را در تمامی پدیده­ها می­بیند. از نگاه عارف، عشق مجازی نیز پلی برای رسیدن به عشق الهی است. او انگیزه و هدف از آفرینش را عشق می­داند.

تعریف عشق حقیقی و مجازی

عشق حقیقی

عشق و محبت حقیقی آن است كه عاشق متوجه یك معشوق و محبوب حقیقی باشد و او را بذاته دوست بدارد؛ نه اینكه او را برای رسیدن به چیز دیگری بخواهد. (پارسانیا، 1380:3)

روح و حقیقت انسان با عشق حقیقی و روحانی همراه است؛ زیرا انسان، عاشق خدا است.(مطهری، 1394: 91-95)

در عشق حقیقی، عاشق؛ با تمام وجود و از صمیم دل با معشوق خود، عشق بازی می­کند. هرگز ناملایمات زندگی یا گذشت زمان، نمی­تواند به این عشق، صدمه­ای برساند؛ زیرا او به تمام خواسته های مادی و زرق و برق­های این دنیا، بی توجّه است. دل از تمامی تعلّقات، خالی کرده تا فقط به عشق معشوق ازلی، بپردازد. عاشق، در این راه، کمال معنوی را طی می کند؛ آن­گونه که از خود تهی می شود و دیگر از خود هیچ چیز ندارد؛ کلامش رنگ و بوی کلام معشوق را می­گیرد؛ قدمش فقط در راه رضای او، گام برمی­دارد و کارهایش مطابق با دستورات او انجام می­شود. در نهایت عاشق از صفات خود تهی و پر از ویژگی­های معشوق می­شود.

« فنای فی الله » و همواره می خواهد با او متحد شود و این همان معنای عشق مجازی است؛ یعنی عشقی كه نفسانی «دلبستگی» ، مناسب ترین لغت جایگزین برای عشق مجازی و غریزی است و با رسیدن به معشوق و مقصود و اطفای غریزه، خاموش و ساكت می شود. (لواسانی، عشق و عقل،ص8)

عاشق، در عشق الهی، آن­گونه پیش می­رود که برای رسیدن به او، جان خود را نیز حجاب می­داند؛ بنابراین، در راه او، عاشقانه، عشق­بازی میکند و عاشقانه، جان می­بازد. از نگاه اکثر عرفا، عشق مجازی، پلی است برای رسیدن به عشق حقیقی. آنان معتقدند تجربه­ی یک عشق ناپایدار مجازی می­تواند عاشق را در کسب عشق حقیقی و تلاش برای رسیدن به معشوق ازلی، مصمّم و ثابت قدم­تر کند. داستان شیخ «سوانح­العشاق» صنعان در منطق الطّیر عطار، نمونه­ی بارزی برای اثبات این دیدگاه است؛ یا غزّالی درین­گونه می­فرماید:

«گاه خزفی (مهره­ی گلی) یا خزری (مهره) به دست شاگرد نوآموز دهند تا استاد شود ». (غزّالی،1369: 43)

عدّه­ای از عرفا، معتقدند که عشق و عاشق و معشوق هر سه یکی است.

«هم او عاشق و هم او معشوق و هم او عشق، که اشتقاق عاشق و معشوق، از عشق است. چون عوارض اشتقاقات برخاست، کار باز با یگانگی حقیقت خود افتاد.» (غزّالی،1369: 84)

ابن سینا اقسام عشق را این­گونه بیان می­کند:

«و اعلم اَنَّ العشقَ الانسانی یَنْقَسِمُ الی حقیّقی و الی مجازّی و الثّانی یَنْقَسِمُ الی نفسانّی و الی حیوانّی… ». «و بدان که عشق در انسان به دو بخش حقیقی و مجازی تقسیم می شود و عشق مجازی نیز به دو بخش نفسانی و حیوانی تقسیم می شود. (ابن سینا، ج 3، 1375: 383)

توجه:

• برای دانلود فایل word کامل ترجمه از گزینه افزودن به سبد خرید بالا استفاده فرمایید.
• لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.

سفارش تحقیق

به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.

سفارش تحقیق