توضیحات

 عنوان فارسی: بررسی اثرات هدفمند کردن یارانه ها بر مسائل مالی وحقوقی طرح های عمرانی وارائه پیشنهاد جهت بهبود وضع موجود

•  مقدمه
•  یارانه
•  مشکلات نظام قبلی پرداخت یارانه
•  مزایا و مشکلات اجرای قانون
•  پیامدهای اجرایی طرح هدفمندکردن یارانه‌ها
•  تأثیر هدفمند كردن یارانه‌ها بر هزینه‌های جاری و عمرانی شهرداری تهران
•  تأثیر قانون بر برخی موضوعات عمده هزینه‌بر در شهرداری تهران
•  تاثیرات کاهشی و افزایشی قانون هدفمندسازی یارانه‌ها بر درآمدهای عمرانی شهرداری اصفهان
•  تأثیر هدفمند‌سازی یارانه‌ها بر روی مسکن مهر
•  ارائه پیشنهادات جهت بهبود وضع موجود
•  منابع

1- مقدمه

یارانه یک ابزار اقتصادی است که بیشتر کاربردی عدالت طلبانه دارد و دولت‌ها از آن به منظور کنترل بر نظام اقتصادی بهره می‌گیرند. در چند سال گذشته بخش قابل توجهی از بودجه دولت صرف پرداخت یارانه‌ها شده است و به گفته مسئولین امر این پرداخت‌ها آن چنان که باید به گروه‌های هدف اصابت نمی‌کرده است. لذا طرحی تحت عنوان هدفمندکردن یارانه‌ها مطرح شد که از اهداف آن ایجاد عدالت و هدفمندی بیشتر است که همانند هر طرح دیگری اجرای آن آثار و پیامدهایی در پی خواهد داشت.

لایحه‌ی هدفمندکردن یارانه‌ها در عین حال که حاوی مطلب مهم و حادی در اقتصاد ایران است، یادآور منویات دولت هشتم و مجلس ششم در این خصوص نیز می‌باشد که به لحاظ رسمی در ماده 3 قانون برنامه چهارم توسعه تبلور یافته بود ولی به ادله اقتصادی و سیاسی امکان اجرائی شدن را از طرف مجلس هفتم نیافت و مشمول اصلاحاتی شد که به موجب آن افزایش قیمت حامل‌های انرژی باید با ارائه ادله اقتصادی و فنی به مجلس و تصویب در مجلس باشد. رئیس محترم جمهوری در زمان تقدیم لایحه به مجلس، هدف از لایحه را اجرای عدالت و رفع تبعیض، شفاف‌سازی اقتصادی و دادن فرصت مدیریت درست اصلاح قیمت‌ها، کاهش وابستگی به نفت و افزایش فعالیت‌های عمرانی اعلام نموده‌اند.

سابقه یارانه‌ها در اقتصاد ایران و سطح توزیع، عمق و حجم آن در سیستم تولید، توزیع و زندگی روزانه مردم آنقدر عمیق است که هرگونه تغییر در آن می‌تواند به بروز مشکلات متعدد و حتی غیرمنتظره بینجامد. از جمله مشکلات قابل پیش‌بینی طرح دولت (نقدی شدن یارانه‌ها) می‌توان به افزایش قیمت و کاهش تولید کالا و خدمات به خصوص در گروه‌های انرژی‌بر مانند کالاهای فلزی و خدمات حمل و نقل، کاهش قدرت رقابت بنگاه‌های دور از بازارهای مصرف، ورشکستگی بنگاه‌های با بهره‌وری پایین در مصرف انرژی، تغییر ساختار بنگاه‌ها در جهت کاهش مصرف انرژی، افزایش بیکاری در گروه کارگران صنایع انرژی‌بر، تغییر ترکیب سبد مصرف خانوار با کاهش مصرف کالاها و خدمات انرژی‌بر و…. نام برد.

2- یارانه

یارانه سود اقتصادی است که معمولاً دولت‌ها به تولیدکنندگان کالا برای تقویت بازار رقابتی کشورها پرداخت می‌کنند و این یارانه‌ها ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم باشد. همچنین یارانه‌ها به دو نوع یارانه‌های صادراتی و یارانه‌های داخلی کشورها تقسیم می‌شوند. یارانه‌های صادراتی مساعده‌های قابل تفویض در نزد شرکت‌هایی است که دولت به شرط صادرات محصولاتشان این یارانه‌ها را در اختیار این شرکت‌ها قرار می‌دهد. یارانه‌های داخلی کشورها نیز کمکی است که به صورت غیر مستقیم به مردم پرداخت می‌شود.

دیدگاه WTO سازمان تجارت جهانی در مورد یارانه: ۲ عنصر اصلی در یارانه وجود دارد: ۱- کمک مالی ۲- نفع؛ مطابق ماده یکم اگر دولت با یک رکن عمومی درون قلمرو یکی از اعضاء، اقدام به پرداخت کمک مالی به صنعتی بکند به نحوی که موجب نفع بردن صنعت از آن کمک مالی شود، یارانه اعطا شده است.

کمک‌های بلاعوض به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برخی از کالاها و خدمات: پرداخت کمک مالی (یارانه) می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، مانند پایین نگه داشتن سطح قیمت (از طریق قدرت خرید واقعی خریداران) یا حفظ روند تولیدی یک کالای معین. یکی از خصوصیات عمده کمک مالی که با پرداخت‌های انتقالی از سوی دولت تفاوت دارد، آن است که در اغلب موارد هدف پرداخت از یارانه، حفظ قیمت‌های کالاها و خدمات نهایی، در سطحی پایین‌تر از هزینه تأمین عوامل تولید است. پرداخت یارانه می‌تواند، از طریق تحریف قیمت‌های بازار و هزینه تولید، منجر به تخصیص نامطلوب منابع گردد. هرچند که این امکان وجود دارد که این اختلالات را جبران کند (از طریق آثار خارجی) و حتی می‌توان از پرداخت یارانه در جهت حمایت از صنایع نوزاد استفاده کرد. این امکان وجود دارد که با استفاده از ابزارهای جایگزین که اثرات سوء یارانه را در برندارد جهت تحقق این اهداف استفاده کرد، مانند حمایت مستقیم درآمدی از طریق نظام جمع‌آوری مالیات.

بیش‌تر یارانه‌ها توسط دولت برای تولیدکنندگان یا توزیع‌کنندگان در یک صنعت، برای جلوگیری از رکود آن صنعت یا جلوگیری از افزایش قیمت تولیدات آن و یا برای ترغیب به استخدام نیروی کار بیش‌تر اعطا می‌شوند. مثال‌های آن یارانه‌هایی است که برای حمایت از صادرات، یا به‌منظور پایین نگه‌داشتن هزینه‌ی زندگی برای برخی خوردنی‌ها، و یا برای افزایش تولید مزارع و رسیدن به خودکفایی در تولید غذا پرداخت می‌شوند.

اگرچه از دیدگاه اولیه خرج کردن دولت از مبالغ بودجه عمومی کشور جهت افزایش قدرت خرید جامعه، نوعی عمل غیراقتصادی است (زیرا علاوه بر اینکه سودی برای دولت ندارد بلکه ضرر اقتصادی هم دارد)، اما در کل این فرایند دارای نکات بسیار مثبتی است که مهمترین آن افزایش رفاه عمومی جامعه است. یارانه‌ها می‌توانند با رقابتی ساختن مصنوعی کالاها و خدمات داخلی در مقابل واردات، به‌عنوان شکلی از حمایت‌گرایی یا محدودیت تجاری باشند. همچنین یارانه‌ها می‌توانند در بازارها خلل ایجاد کنند و هزینه‌های اقتصادی بزرگی را تحمیل کنند.

تا قبل از جنگ‌ها ی جهانی چیزی به نام یارانه در مفهوم کنونی ان وجود نداشت، در واقع آدام اسمیت بنیان‌گذار مکتب کلاسیک‌ها که از مخالفان جدی دخالت دولت در فعالیت‌های اقتصادی بود. تا پیش از جنگ‌های جهانی دیدگاه او بر اقتصاد غرب حاکم بود تا اینکه بعد ازجنگ جهانی دوم و ایجاد تورم و رکود شدید اقتصادی در کشورهای غربی مکتب‌های جدیدی نیز در عرصه‌ی اقتصاد ظهور پیدا کردند که از جمله اندیشه‌های اقتصادی کینز بود، به اعتقاد این مکتب دخالت دولت درتنظیم و تعادل بخشیدن به اقتصاد یکی از وظایف مهم دولت در رشد اقتصادی است.

در حقیقت سر آغاز یارانه به مفهوم کنونی آن شروع جنگ جهانی دوم می‌باشد که در آن محدودیت شدید منابع، با توجه دولت به بخش‌های خاص موجب شد تا دولت به صورت عملی وارد بازار شود، و کالاهایی را به قیمت بالاتر از قیمت بازار از تولیدکننده خریداری کند.

در دوران پس از جنگ نیز کشورها به دنبال رشد و توسعه‌ی اقتصادی بودند از این رو ناگزیر به حمایت گسترده از تولیدها و تجارت محصولات خود دست زدند. در اغلب کشورهای صنعتی در مورد محصولات کشاورزی، یارانه فقط به تولیدکنندگان تخصیص می‌یابد و نحوه پرداخت سوبسید به این شکل است که دولت با اعلام نرخ تضمینی برای محصولات کشاورزی که غالباً بالاتر از قیمت بازار است این محصولات را خریداری می‌کند. با به‌کارگیری این سیاست، رفته‌رفته کنترل بخش سیاست‌گذاری مالی و پولی و اداره‌ی بخش عمومی اقتصاد به دولت واگذار شد و از همان دوران که همزمان با جنگ جهانی دوم بود، پرداخت یارانه به شکل امروزی شکل گرفت. حتی در دوران پس از جنگ هم که کشورها به اقتصاد روی آورده بودند و جنگ در قالب جنگ سرد ادامه داشت، با رشد و توسعه‌ی اقتصادی، ناچار به پشتیبانی گسترده از تولید و تجارت محصولاتشان بودند که تا امروز نیز ادامه داشته‌است.

یارانه به مفهوم کنونی آن از دهه‌ی چهل وارد اقتصاد ایران شد. اما تا پیش از آن نیز برخی قوانین و دستور‌العمل‌ها، مصداق‌هایی جزئی از یارانه بودند هرچند که ماهیتاً تفاوت‌های آشکاری با یارانه کنونی داشته است. در زیر اشاره مختصر به این فعالیت‌ها می‌شود:

دوران صفویان: نوعی تخفیف مالیاتی وجود داشته است. دوران قاجار: سیاست‌هایی در جهت توسعه زراعت، که در آن دادن بذر و مساعده به مستأجر پیش بینی شده بود. سال ۱۳۱۱: دخالت مستقیم دولت در عرضه و تقاضا (تولید): تصویب قانون جهت تأسیس سیلو در تهران به منظور خرید و ذخیره‌ی گندم توسط سازمان غله، برای مقابله با کمبود احتمالی. سال ۱۳۱۵: بارندگی خوب باعث افزایش عرضه و در نتیجه باعث کاهش قیمت گندم شد. سازمان غله نیز خرید گندم باقیمتی بالاتر از قیمت بازار برای حمایت از کشاورزان را در دستور کار خود قرار داد و تا سال ۱۳۲۱ نیز دولت دو هدف حمایت از کشاورزان، تهیه و ذخیره گندم و تهیه‌ی نان ارزان برای مصرف‌کنندگان کم در آمد را در دستور کار قرار داد که این امر موجب شد تا مالکین بدترین نوع گندم را به دولت بفروشند و نوع خوب آن را در بازار آزاد عرضه کنند.

 توجه:

• برای دانلود فایل word کامل ترجمه از گزینه افزودن به سبد خرید بالا استفاده فرمایید.
• لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.