توضیحات
عنوان فارسی: آثار معماری دوره پهلوی و مرمت آن
- چکیده
- مقدمه
- مجموعه قزاقخانه
- دبیرستان البرز
- كاخ شهربانی
- آرامگاه خیام
- ورزشگاه آزادی
- منابع
چکیده
کلیه بررسیها و کاوشهای باستان شناسی حکایت از آن دارد که سابقه معماری ایرانی به حدود هزاره هفتم قبل از میلاد میرسد. از آن زمان تا کنون پیوسته این هنر در ارتباط با مسائل گوناگون، بویژه علل مذهبی، توسعه و تکامل یافتهاست. بخش مهمی از اثار معماری در ایران مربوط به دوره پهلوی است. از آنجا که منابع مالی دولت در طی این سال ها محدود بود انجام امورمرمتّی آثار نیز با مشکلات اساسی همراه بود. بنابراین، لازم است مدیران اداره باستانشناسی، علاوه بر حفظ و احیای آثار، در تعامل با مسئولان شهر، به ویژ ه مدیران ، به اقداماتی اساسی برای بازسازی و مرمت مساجد، مدارس، تکایا، امامزاده ها و کاروانسراهای تاریخی شهر و … بپردازند در این مقاله سعی بر ان داریم که چند اثر معماری دوره پهلوی مورد بررسی قرار دهیم و اسیبهای وارد شده به این اثار را بررسی کنیم.
واژگان کلیدی: معماری ایرانی، دوره پهلوی، باستانشناسی، بازسازی و مرمت
مقدمه
میراث فرهنگی هر كشوری در آثار ماندگاری تجلی پیدا میكند كه در قالب آثار هنری همچون معماری، كتاب و نقاشی و دیگر محصولاتی از این دست از گذشتگان برای ما به یادگار مانده است. حفظ و نگهداری این میراث در دنیای امروز از چند زاویه واجد اهمیت است از سویی می توان با حفظ این آثار و دستاوردهای فرهنگی مردمان یك سرزمین ، تأثیری تعیین كننده در حفظ هویت كشور بر جا نهاد وا ز سوی دیگر با ا ستفاده درست ا ز آن می توان به جذب گردشگر و تأثیرات مهم ا قتصادی آن ا ندیشید.
مهمترین کاری که در گا م نخست پیش روی مسئولان باستانشناسی شهر قرار دارد حفظ بناها و درقدم بعدی مرمت آنهاست. انجام این اقدامات نیازمند منابع مالی جهت تأمین هزینه های مرمت آثار است. واضح است که امروزه حفظ و نگهداری از آثار هنری معماری که خاطرات تلخ و شیرین روزگار خود را همچون جنگ، زلزله، غارت، سیل و مراسم شادی گذرانده است و منعکس کننده حال و احوال مردم در روزگاران بوده و تا امروز تداوم حیات داشته ولی نیاز به مراقبت و کمک دارد، آن هم با شناخت صحیح و استفاده از مناسبترین راهکارها بر ما واجب و ضروری است.
در مقاله پیش رو به موضوع معرفی آثار دوره پهلوی و اقداماتی که برای حفظ این آثار از خطر نابودی صورت گرفته پرداخته نشده است. به علت قلّت دادههای منابع کتابخانهایتأکید نگارنده بر استفاده از روزنامه های محلی و اسناد تاریخی بودهاست. روش تحقیق در این مقاله به صورت کتابخانه ای و تطبیق وتحلیل منابع موجود، به خصوص منابع اصلی است. در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات لازم به سازماندهی اطلاعات و تجزیه وتحلیل و، سرانجام، استنتاج آنها پرداخته شده است
1_مجموعه قزاقخانه
مجموعه قزاقخانه مربوط به دوره قاجار و دوره پهلوی است و در تهران، شمال میدان مشق سابق (باغ ملی) جای گرفته است. میدان مشق در تهران در دورهی فتحعلیشاه قاجار بنا نهاده شد و مساحت آن بیش از 160 هزار مترمربع بود. این میدان یکی از نخستین و بزرگترین میدانهای نظامی تهران بود. پادگان نظامی دودمان قاجار در این میدان پا گرفت و قزاقها در آن تمرین رژه و مشق نظام میکردند. در زمان ناصرالدینشاه قاجار، ساختمان جدید ساخته شد که آن را عمارت «قزاقخانه» نامیدند. در زمان مظفرالدینشاه و رضاشاه پهلوی دگرگونیهای بیشتر دیگری در ساختمان پدید آمد.
میدان مشق در زمان فتحعلیشاه به عنوان محل سربازان ساخلوی تهران و جهت تمرینات آنها بنیاد شد كه در مدارك تاریخی از آن بعنوان مشق خارج از دروازه دولت نامبرده شده است. گهگاه نیز تغییراتی در آن بعمل آمده از جمله اینكه در سال 1278 ه . ق ( سال پانزدهم سلطنت ناصرالدین شاه ) محمد خان سپهسالار وزیر جنگ، آنجا را تجدید ساختمان كرد و گسترش میدان مشق به روزهایی كه هنوز گسترش سطحه تهران مطرح نبوده است باز می گردد. چنانچه از نقشه های اداری شهر تهران بر می آید در بدو تأسیس میدان مشق، این محوطه خارج از شهر و در بیرون حصار قرار داشته است. در اوایل قرن چهاردهم ه . ق محوطه مورد نظر ( میدان مشق ) تقریبا در مركز شهر و در كنار ارگ قرار گرفته بود. در این دوره ساختمانهای نظامی اطراف میدان گسترش یافته و ساختمانهایی از قبیل اصطبل، كالسكه خانه، باروتخانه، … در ضلع های شرقی و شمالی آن احداث گردید.
ساختمان قزاقخانه، نخستین ساختمان در مجموعه میدان مشق است که در همان دوران فتحعلیشاه قاجار بنیادگذاری شد. پس از آن رفته رفته در زمین روبروی این ساختمان ساختمانهای دولتی دیگری چون کاخ شهربانی، وزارت خارجه، موزه ایران باستان و چند بنای دیگر ساخته شد.
قزاقخانه تا دهه گذشته از املاک ارتش به شمار میرفت و در این مدت دگرگونیهای بسیاری در بنا و نمای درونی و برونی آن پدیدار شد. برای نمونه بر روی دیوار بیرونی این عمارت کاشیها و آجرهای عصر قاجار از بین رفته و با گچ سفید پوشانده شده است
در مورد معمار و سازنده ساختمانهای دوران پهلوی اول مجموعه قزاقخانه مدركی بدست نیامده است، اما در مورد ساختمانهای مركزی با توجه به شواهد،كریم طاهرزاده بهزاد تبریزی، به عنوان معمار این ساختمانها معرفی می شود. مهمترین علت آن گمان، شباهت زیاد پلان ساختمانهای مركزی مجموعه قزاقخانه به بنای امور اداری راه آهن تهران است كه دارای حجمی نعلی شكل بوده و توسط بهزاد ساخته شده، می باشد. مجموعه بناهای قزاقخانه به جز ساختمان جنوبی كه مربوط به عهد مظفری می باشد ( 1280 ه . ش )، بقیه در دورة پهلوی اول ساخته شده اند. كه بنا به شواهد عینی موجود ابتدا ساختمانهای شرقی و شمالی به مجموعه افزوده شده اند و سپس دو ساختمان مركزی در داخل محوطه بنا گشته اند.
- داخل قزاقخانه
اوضاع در داخل بنا چندان تعریف ندارد؛ از آن همه عظمت بنای نظامی که درست روبهروی «سردر باغ ملی» (سردر ناصری) قرار دارد، چیزی بهجز یک عمارت آجری باقی نمانده و همهی دیوارها به بهانهی مرمت، تراشیده شدهاند و تیرکهای چوبی قد علم کردهاند تا بنا به وقت رسیدن بودجه، روی پا بماند. مقاومت سازهای مهمترین عمارت نظامی تهران به حدی کم شده است که طبقههای بالاتر آن حتی تحمل حضور همزمان 20 نفر را هم ندارد و لزره به جانشان میافتد. در بخشهایی از کف عمارت هم تختههای چوبی گذاشتهاند که اصلا امکان ایستادن روی آنها نیست.دانشگاه هنر حدود 10 سال پیش، عمارت قزاقخانه را همراه چند ساختمان دیگر از آن مجموعه، از ارتش خرید و قصدش پس از مرمت آن، تغییر کاربری برای دانشگاه بود؛ اما از آن زمان تا به حال فقط توانسته یکی از ساختمانها را مرمت کند و دیگر ساختمانها که برای مرمت و بازسازی بهشکل غیرمتعارفی تراشیده شده و به آجر رسیدهاند، بدون هیچ اقدام اثرگذاری همینطور باقی ماندهاند و به قول احمد مسجدجامعی – رییس شواری شهر تهران – انگار اصلا مرمتی در این بنا شروع نشده و همهی توان دانشگاه هنر این بوده که قزاقخانه و دیگر ساختمانهای نظامیاش در وضع موجود حفظ شوند، وگرنه اگر این حافظت هم نبود تا به حال پاساژ و بانک جای قزاقخانه را گرفته بود
1_1_ مرمت و باز سازی مجموعه قزاقخانه
سازه های دارای ارزش میراثی با توجه به پیچیدگی آنها، نیازمند سازماندهی مطالعات و تحلیل های چند مرحله ای شامل بررسی و شناسایی علل خرابی و فرسایش، انتخاب راهكارهای بهسازی و مقاوم سازی وكنترل كارآیی می باشد. بنابراین حفظ این بنای تاریخی ومیراثی(عمارت قزاقخانه) باید به شیوه ای باشدکه ضمن ایجاد ایمنی لازم جهت تامین ایستایی وبهره برداری،حتی الامکان تاثیرسوئی درزیبائی ، نماوعملکردآن نداشته باشد.
خانم محیط طباطبایی – یکی از اعضای دانشگاه هنر – در اینباره گفت: اگر بودجه بود، حتما مرمت را آغاز میکردیم؛ اما سوال رجبعلی خسروآبادی – مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری تهران – از دانشگاه هنر این است که «در چه دورهای عمارت اینچنین تراشیده و لخت شده و چه کسی آن را به این روز درآورده است؟»
جواد سلیمی – معاون پشتیبانی دانشگاه هنر – نیز اظهار کرد: حدود 10 سال پیش، وقتی بنا را از ارتش خریدیم، تغییراتی در آن داده شده بود، مثلا دیوارهای داخلی را از هر آنچه قبلا داشت، تراشیده بودند و به جایش سفیدکاری کرده و رنگ آبی زده بودند، هنوز هم ردپای آن تغییرات را میتوان در برخی دیوارهای قزاقخانه دید. اینطور نبوده که ارتش، عمارت را سالم نگه داشته باشد و ما به این روز انداخته باشیم او ادامه داد: آن سالها برای مرمت عمارت، طرح داشتیم؛ اما بودجهای نبود، فقط توانستیم یکی از ساختمانهای این مجموعه (بخش غربی) را بازسازی کنیم؛ ولی برای بقیه هیچ کاری انجام نشد.سلیمی تخمین زد که برای بازسازی و مرمت قزاقخانه به 20 تا 30 میلیارد تومان پول نیاز باشد.او دربارهی این پرسش که حتما باید برای مرمت بنا، آن را کامل میتراشیدید تا به دیوارهای آجری برسید؟ پاسخ داد: عمارت باید لخت میشد، چون ظاهرش بههم ریخته بود. باید تیرکهای چوبی را نصب میکردیم تا از آن حفاظت شود.بهجز عمارت قزاقخانه و دو ساختمان روبهروی آن که خوابگاه سربازان بوده و حال مشابهی دارند و جز دیوارهای آجری، چیز دیگری از آنها باقی نمانده، ساختمانهای دیگری هم از این مجموعه هستند که اکنون بخشی از دانشگاه هنر در آنجا مستقر است، عمارت غربی را مرمت کردهاند که سلیمی دربارهی آن گفت: تلاش ما برای بازسازی این ساختمان، در راستای امانتداری معماری بود؛ اما ساختمان دیگری از این مجموعه در بخش نظامی میدان مشق دیده میشود که در کمال تعجب، با سنگهای سفید نماکاری شده است و ظاهرا به دورهی دیگری تعلق دارد؛ اما سلیمی دربارهی این ساختمان تصریح کرد: ارتش، این ساختمان قاجاری را به این روز انداخته است.
توجه:
- برای دانلود فایل word کامل ترجمه از گزینه افزودن به سبد خرید بالا استفاده فرمایید.
- لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.
به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.
سفارش تحقیق
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.