تحقیق رابطه مذهب بر وجدان کاری در رفتار سازمانی

توضیحات

عنوان: رابطه مذهب بر وجدان کاری در رفتار سازمانی

• چکیده
• واژگان کلیدی
• وجدان
• مقدمه
• بیان مساله
• اهمیت معنویت در کار و رفتار سازمانی
• معنویت و دین (مذهب)
• تعریف معنویت در کار
• وجدان کاری
• شاخص های وجدان کاری
• شاخص ها
• احساس سودمندی کار
• لذت بردن از کار
• نیاز اندک به کنترلهای خارجی
• راضی انگاشتن خداوند و مردم
• عجین شدن با کار
• حداقل مقررات و ضوابط
• نوآفرینی و خلاقیت
• روش ایجاد وجدان کاری
• نتیجه گیری
• پیشنهادات و راهکارها
• منابع

چکیده

رشد سریع مفهوم معنویت در محیط کار و کاربردهای آن در بهبود عملکرد، اثربخشی، اشاعه فرهنگ و تاثیر آن بر تدوین استراتژی‏ها برای سازمان اهمیت فراوانی پیدا کرده است. وقتی که ابعاد گوناگون معنویت در محیط کار مورد بررسی قرار می‏گیرد هویت سازمانی به شکل یک روح حاکم بر جریان کار و اینکه اعضا نسبت به سازمان چگونه فکر و احساس می‏کنند، بوجود می‏آید. داشتن هویت سازمانی باعث می‏شود که هر فرد منافع سازمان خود را بر منافع شخصی و زودگذر خود ترجیح داده و از معنویت در کارش برای آن مایه بگذارد و موفقیت سازمان را موفقیت خود بداند و به محیط کاری خود صرفا بعنوان محل کار نگاه نکرده، بلکه به ارزش‏ها، باورها، ارتباطات و رفتارهای آن تعصب و عشق ورزد.

وجدان كاری عاملی است كه باعث ایجاد نظم در كار و حس انجام وظیفه در افراد می شود. توجه به مفهوم وجدان كاری در سازمانها، توجه به اخلاق و روابط انسانی است؛ زیرا اخلاق، تعهد ایجاد م یكند و باعث می شود، افراد نسبت به وظایف و رفتار شغلی خود به بهترین شكل و بدون وجود عامل كنترل خارجی حساس باشند. وجود وجدان كاری در یك سازمان باعث افزایش سطح بهره وری، تحقّق توسعه پایدار، تحول فرهنگی انسان، ثبات مدیریت ونظم اقتصادی می گردد.

در بین عوامل مؤثّر در تولید، كار كردن از جایگاه ممتازی برخوردا ر است؛ زیرا با انجام كار و استفاده از نیروی انسانی، سایر عوامل و منابع مورد بهره برداری قرار می گیرند. حتی فناوریهای پیشرفته كه امروزه تا حد زیادی جانشین نیروی انسانی شده محصول كار و ابتكار انسان است. كار برای امرار معاش و تلاش در راه تولید برای تأمین نیاز خود و دیگر افراد جامعه از دیدگاه اسلام وظیفه ای است كه موجب محبوبیت شخص در پیشگاه الهی و تامین كننده سعادت دنیا و آخرت هر مسلمان می گردد.

كار و تلاش سیره عملی رسول گرامی اسلام و امامان معصوم بوده و همه انبیا و صالحان چنین راه و رسمی

داشته اند. امروزه پویایی سازمان ها و نظام اداری به تنهایی منوط به جدید كردن تكنولوژی، تغییر ساختارها و اضافه نمودن سرمایه نیست؛ اگرچه این عوامل هم به جای خود مهم هستند، ولی آنچه در سر پا نگه داشتن و تعالی سازمان ها و نظام اداری نقش محوری داشته و حرف اول را می زند. انسان است. انسان سازمانی باید در ابعاد مختلف توسعه یافته باشد.

تعاریف متعددی از كار ارائه شده است. كار هرگونه فعالیت انسانی؛ اعم از ذهنی، جسمی و روانی است. به عبارت دیگر كار فعالیتی است كه به تولید كالایی اقتصادی می انجامد(خانی، 1385 ). فرهنگ كار به مجموعه ارزش ها، باورها و دانش های مشترك و پذیرفته شده یك گروه گفته میشود كه در انجام فعالیت های هدفمند آن گروه به كار گرفته می شود. به عبارت دیگر، اینكه در وجود كاركنان یك سازمان چه ارزشها و نگرشهایی درونی شده و مورد پذیرش جمعی قرار گرفته است، فرهنگ كاری آن سازمان را معرفی میكند(جعفری و حبیبی، 1381 ). در فرهنگ كاری هر جامعه یا سازماناصطلاح وجدان كاری 1 مطرح می شود(ابطحی 1374).

وجدان كاری عاملی است كه باعث ایجاد نظم در كار و احساس انجام وظیفه در افراد می شوددر سازمانها اصلاح رفتار و طرز برخورد با كاركنان آن سازمان می باشد تا تمایل آنها را به رعایت قوانین، مقررات و استا نداردهای سازمان بسنجد(ابطحی، 1374 ). به عبارت دیگر، وجدان كاری عاملی است كه باعث ایجاد نظم در كار و حس انجام وظیفه در افراد می شود(میرسپاسی، 1384 ). وجدان كاری نیرویی است كه فرد را متعهد می كند یك سریرفتارهای معطوف به هدف را در سازمان انجام دهد و نیز افكار و سلیقه های متفاوت را برای شكل دهی یك رفتار سازنده همگرا سازد(میروهرسكویچ 2001،2 ).

وجدان كاری موجب می شود كاركنان نظام اداری و سازمانی كشور، توانمندی ها، استعدادها و تخصص ها را نه تنها بدون كنترل بلكه به طور داوطلبانه در جهت تحقق اهداف سازمان قرار دهند كه در سایه این وجدان كاری برنامه های توسعه پایدار كشور بیمه می شوند (سلطانی،1377).

كاركنان با وجدان كاری بالا سخت تر كار می كنند، برای سازمان ارزش قائلند و ایراد كمتری در

كارشان دیده می شود (مك كنا 2005،3 ). افراد با وجدان كاری بالا اهداف و ارزشهای سازمان را اهد اف و

ارزشهای خود می دانند و برای رسیدن به آنها تلاشمی كنند (پالا وهمكاران، 2008)

توجه به مفهوم وجدان كاری در سازمان ها در حقیقت نگاهی اخلاقی و انسانی به مقوله كار و سازمان است؛زیرا اخلاق در رفتار حرفه ای منجر به ایجاد تعهد نسبت به انجام وظایف محوله به بهترین شكل و بدون كنترل خارجی و در پی آن بهبود نتایج كار، بهبود وضع جامعه، رضایت باطنی و آرامش وجدان فرد می شود. وجود وجدان كاری در یك سازمان باعث افزایش سطح بهره وری، تحقق توسعه پایدار، تحول فرهنگی انسان، ثبات مدیریت ونظم اقتصادی می گردد. به اعتقاد بنت و ولمونز و الیزور وكالوسكی دوركین

توجه به وجدان كاری در هر سازمان بایدوجونز به عنوان اولویت باشد. از نظر ساین  و همكاران  انجام مطالعه پیرامون وجدان كاری یك ضرورت؛است زیرا عوامل فردی و سیستم اجتماعی یك سازمان در تعامل با یكدیگر بر وجدان كاری مؤثًرند. عوامل متعددی در ایجاد و تقویت وجدان كاری مؤثرًند. برخی از:اول عوامل عبارتند از : 1) عوامل فرهنگی– اجتماعی مانند استفاده از ابزارهای فرهنگی در جهت ترویج فرهنگ كار و تلاش و معرفی فرهنگ كار دراسلام. به عبارت دیگر منظور از عوامل فرهنگی – اجتماعی نقش جامعه و فرهنگ یك كشور در شكل گیری وجدان كاری افراد است.

عوامل فردی- شخصیتی مانند هدف داشتن در زندگی، توجه كافی نسبت به برنامه ریزی صحیح قبل از آغاز هر فعالیت، خلاقیت و توانمندی در ارایه ایده های جدید. به عبارت دیگر منظور از عوامل فردی – شخصی تی نقش استعداد، توانمندیها و مهارتهای فرد در شگل گیری وجدان كاری است.

واژگان کلیدی

وجدان

وجدان یا خودآگاهی [conscience] را از دیدگاههای فلسفی، اخلاقی، اجتماعی و… می توان مورد بررسی قرار داد. اما وجدان مورد نظر ما، در این بحث وجدان اخلاقی است که از قداست و ارزش خاصی در همه اعصار و نزد همه ملل، برخوردار می باشد.

وجدان، دارای جهات گوناگونی است: از یک سو، متوجه شناخت خوب وبد است وازسوی دیگر، تحریک به سوی بایستگی و یا بازداری از نبایستگی است.  به بیان دیگر، وجدان را این گونه تعریف می کنیم: «انسان پس از آنکه موقعیت خود را در برابر حادثه ای دریافت، کششی درونی به سوی تشخیص خود می یابد.»

شایان ذکراست که انسانها از دیدگاه فلسفی، دارای واقعیت مستقلی به نام «وجدان » نیستند، بلکه آنچه به وجدان نسبت داده می شود; «نوعی نگرش نسبت به ادراکات عقلی » است. امروزه، بازنگری در وجدان، متفکران را به کنکاش دیگری واداشته است. زیرا علم و دانش با اینکه روشنایی بخش ذهن بشر و هموار کننده زندگی اوست، ولی هرگز نمی تواند به تنهایی و جدای از وجدان آدمی، موجب شخصیت و تعالی بشر گردد.

انسان، در دوران زندگی خود با توجه به عوامل گوناگون و مؤثر تربیتی، فرهنگی، محیطی و… ایده آلی را برای آینده در نظر گرفته و فعالیتهای روزمره خویش را با توجه به آن غایت تنظیم می کند. بر این اساس، نه تنها سرپیچی وی از این مسیر امری نامعقول است بلکه با توجه به ایده و هدفی که اختیار کرده است، سیره نظری و عملی او باید در جهت ایده مفروض باشد. لذا، انسان همواره یک فعالیت درونی (که در رابطه با وجدان آدمی است) برای دستیابی به آن ایده پیشه خود می کند، به گونه ای که چنین انسانی حتی ناآگاهانه برای فعالیتهای جسمی و روانی خویش مراقبات و محاسباتی دارد. پس باید گفت: شاخص نزدیکی و دوری انسان نسبت به ایده اش و حتی محرک او، همان وجدان است.

فعالیت وجدان، همانند سایر پدیده های روانی، پدیده ای شخصی و متغیر است که از عوامل خاصی برانگیخته می شود و از این روست که از وجدان تعبیرهای گوناگونی از قبیل، قاضی امین، راهنمای مطمئن، شکنجه دیده یا شکنجه گر به چشم می خورد.

به طورکلی، دونوع کار به وجدان نسبت داده می شود:

1- درک کردن; مانند اینکه گفته می شود: وجدان من می گوید: «باید این کار را انجام دهم.»

2- قدردانی و سرزنش کردن; یعنی وجدان آدمی از یک سو، انسان را در مقابل کارهای بدش سرزنش کرده و به او احساس ناراحتی دست می دهد و از سوی دیگر، در برابر کارهای نیکش قدردانی و ستایش کرده و از آن، احساس رضایت و خشنودی می کند.

این احساس خشنودی یا ناراحتی از ارزشی، که فرد برای ایده خود قائل است، سرچشمه می گیرد. به تعبیر دیگر، هر اندازه ایده در نزد فرد از ارزش بیشتری برخوردار باشد به همان نسبت به انسان خشنودی یا نارضایتی دست می دهد. پذیرفتن اینکه کاری خوب است; بدین معناست که انجام دادنش برای فرد کمال و ارزشی را بوجود می آورد; خواه آن کمال مادی باشد یا معنوی، چنانکه اگر فردی کار بدی مرتکب شود احساس می کند که ارزشی را از دست داده و نقصی را به خود وارد کرده است.

 

 

 

مقدمه

انسان‏ها وارد دوران جدید و بی‏سابقه‏ای در زندگی خود شده‏اند؛ دورانی که در آن، دنیا بشدت در حال تغییر و تحول است. طی چهار صد سال گذشته، غرب بین دنیای بیرونی و دنیای درونی تفاوت قائل شده است و فعالیت‏های دنیوی را از اموری مثل مذهب، معنویت و عرفان به کلی جدا کرده است. این جدایی از یک سو سبب خرافات زدایی، تحت تسلط درآوردن طبیعت و پیشرفت علوم و فن‏آوری‏های مختلف، افزایش فوق العاده رفاه زندگی و حاکمیت قانون شده است. به بیان ساده‏تر سبب حاکمیت پارادایم عقلایی و مدرنیته در اکثر نقاط جهان شده است. با وجود این، این جدایی از سوی دیگر بشر را از جهات بسیاری از والاترین جنبه‏های وجود انسانی‏اش جدا کرده است. در حقیقت، در پارادایم مدرن، به سهم روح و نیازهای درونی انسان‏ها توجه نشده است. پارادایم مدرن، صرفا به چارچوب حقوقی، سیاسی و اقتصادی انسان می‏پردازد و جنبه‏های درونی حیات را امور خصوصی تلقی می‏کند که هر کس باید مطابق سلیقه خود به آن‏ها بپردازد.

مفاهیمی هم‏چون اخلاق، هویت، وجدان، معناجویی در کار، همبستگی با همکاران، تشویق همکاران، احساس صلح و هماهنگی همه حکایت از ظهور پارادایم جدیدی دارند. به عقیده بسیاری از محققان، این پارادایم جدید محیط کار، معنویت می‏باشد. حتی وانگرمارش و کونلی با قطعیت پیش‏بینی کرده‏اند که این پارادایم جدید در ادامه موج سوم مطرح شده از سوی آلوین تافلر، موج چهارم خواهد بود.

معنویت در محیط کار در فرهنگ اسلامی، در قالب اخلاق کار اسلامی مطرح می‏شود. اخلاق کار اسلامی، مسلمانان را به تعهد بیشتر به سازمان، همکاری، مشارکت، مشورت، بخشش و … تشویق می‏کند. از دیدگاه اسلام، یک مسلمان باید معنویت خویش را بر اساس دین اسلام استوار سازد. حدود و ثغور معنویت این فرد را، دین وی معین می‏کند و نوع ارتباط چهارگانۀ یک فرد مسلمان؛ یعنی ارتباط با خدا، خویشتن، دیگران و محیط، بر اساس آموزه‏ها و تعالیم دینی معین می‏شود. درویش یوسف طی مطالعاتی عنوان کرد که مبانی اخلاق اسلامی کار تنها به بعد اقتصادی مربوط نیست، بلکه ابعاد اخلاقی، روانی و اجتماعی را نیز شامل می‏شود و اینکه، کار باید به طور وسیعی برای فرد و جامعه معنادار باشد؛ زیرا در دیدگاه‏های اسلامی به کار، به عنوان فعالیت حتمی و الزامی و فضیلت و تقوا توجه می‏شود و منبع قابل توجهی برای استقلال فرد و در بردارنده معانی رشد شخصی، عزت نفس، رضایت و خود شکوفایی وی به شمار می‏رود.

توجه:

برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.

لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.

سفارش تحقیق

به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.

سفارش تحقیق