توضیحات
عنوان: وجود فنون و صنایع و اعجاز ادبی در قرآن
- چکیده
- مقدمه
- تعاریف
- اعجاز بیانی قران
- ویژگی‌های اعجاز بیانی قرآن
- اعجاز در نظم آهنگ، ناظر به بیانات قرآنی
- اعجاز، فنون و صنایع ادبی در قرآن
- اشاره به برخی لطایف منحصربه‌فرد قرآن
- آرایه‌های ادبی به‌کاررفته در قرآن کریم
- سجع
- لف‌ونشر و لف‌ونشر معکوس یا مراعات نظیر و مراعات نظیر معکوس
- جان‌بخشی تشخیص
- مبالغه
- ایجاز
- مجاز جایگزینی
- علت به جای معلول
- معلول به جای علت
- صفت به جای اسم
- مجاز جزء به کل
- جزء به‌جای کل
- کل به‌جای جزء
- هم‌بندی نحوی
- اختمام
- فصل و وصل بلاغی
- نتیجه‌گیری
- منابع
مقدمه
یکی از مباحث بسیار مهم درباره‌ی قرآن کریم مبحث اعجاز است که در طول چهارده قرن عمر خود، موردتوجه دانشمندان بوده و باوجود پیشینه‌ی کهن این مبحث از علوم قرآنی، هنوز تازگی و طراوت خود را به‌طور کامل حفظ نموده که ابعاد شناخته‌شده‌ی آن چندان زیاد نیست؛ اما بسیاری از وجوه اعجاز قرآن که در ابتدا ناشناخته بود، با سیر افکار و پیشرفت دانش بشر، گوشه‌هایی از آن کشف گردید؛ اما درعین‌حال قسمت‌های بیشتری از آن در پرده‌ی ابهام باقی ماند، باگذشت زمان و هماهنگ با پیشرفت دانش بشر، برشمار وجوه اعجاز قرآن افزوده‌شده و هرروز کامل‌تر گردیده و به‌تدریج بحث‌ها و دلایل نوینی در این زمینه مطرح‌شده است. اعجاز قرآن کریم دارای ابعاد مختلفی است؛ ازجمله: اعجاز علمی، اعجاز به خبر از آینده و … یکی از این جنبه‌ها اعجاز بیانی قرآن کریم است؛ و یکی مهم‌ترین اعجاز قران اعجاز بیانی آن است. اعجاز بیانی قرآن به معجزه بودن قرآن از جهت فصاحت و بلاغت و صنایع ادبی اطلاق می‌شود.
واژه اعجاز از ریشه عجز به معنای درماندگی و ناتوانی و همچنین به معنای انتهای هر چیز است؛ و در اصطلاح معجزه را چنین تعریف کرده‌اند: امری است خارق‌العاده مقرون به تحدی و سالم از معارضه که خداوند به دست پیامبرش آن را ظاهر می‌نماید (سیوطی، ۱۴۲۱ ه.ق، ج ۲، ص ۱۱۶).
بررسی ادبی قرآن کریم بر انواع دیگر بررسی این کتاب بزرگ، مقدم است؛ زیراکسانی که به بررسی جنبه‌های دیگر قرآن می‌پردازند، بدون فهم اسلوب بی‌نظیر قرآن و اسرار بیانی آن نمی‌توانند به مقصد خود برسند. خواه فرد قصد استخراج احکام فقهی قرآن یا بررسی قضایای اجتماعی، لغوی یا بلاغی آن، یا تفسیر آیات قرآن کریم را داشته باشد باید در ابتدا خود را ازنظر فهم مفردات قرآن و اسلوب‌های آن آماده کند و این امر بر مطالعه ادبی قرآن کریم استوار است (بنت الشاطیء،1984 م: ج).
موضوع تحدی، نه‌تنها در عهد حیات رسول اکرم (ص)، بلکه فراتر از آن برهه زمانی نیز موردتوجه علمای اسلام قرارگرفته و بر این مطلب که در طول تاریخ اسلام، کسی را توانایی آوردن چیزی مانند قرآن کریم نبوده است، به‌عنوان روشن‌ترین نشانه بر اعجاز قرآن و حقانیت نبوت آن حضرت مطرح‌شده است. با توجه به ارتباط این مبحث با موضوعات علم کلام در باب نبوت، موضوع اعجاز قرآن به محافل و آثار کلامی نیز راه‌یافته و این امر موجب پدید آمدن بحث‌هایی نظری در حوزه اعجاز قرآن بوده است.
آیات تحدی در قرآن، تمام انسان‌ها و جنیان را به مبارزه طلبیده است. یکی از موارد تحدی قرآن، مسئله فصاحت و بلاغت آن است؛ زیرا قرآن زمانی نازل شد که عرب در باب فصاحت و بلاغت به کمال خود رسیده بود، در چنین فضایی بود که آیات قرآن به پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) نازل شد و مردم عرب را با آن قدرت فصاحت و بلاغتی که داشتند، به تحدی با قرآن دعوت کرد. زیبایی و رسایی و شیوایی آیات به حدی اعجاب‌آور است که تمام شاعران و سخنوران و ادیبان را به‌بهت واداشت و آن‌ها مجبور شدند به ناتوانایی خود در مقابل قرآن اعتراف کنند.
عرب جاهلی، چنان از فصاحت و بلاغتی برخوردار بودند که همه‌ساله برای خود المپیاد علمی ادبی برگزار می‌کردند. آنچه از تاریخ عرب استفاده می‌شود این است که بعد از نزول قرآن، فضای ادبی جزیره العرب، شدیداً تحت تأثیر فصاحت و بلاغت کلام الهی قرار گرفت، به‌گونه‌ای که بساط چنان گرد هم‌آیی‌ها و جشنواره‌های ادبی برچیده شد. بسیاری از ادیبان و شاعران به نام عرب در آن روزگار تمامی همت خویش را مصروف معارضه و هماوردی باقران کردند ولی هیچ‌کدام توفیق نیافتند و درنهایت به عجز خویش اقرار کردند. علت اصلی نسبت‌های ناروایی مثل، ساحر، کاهن و… به پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) نفوذ عجیب و خارق‌العاده آیات قرآن بود که با فصاحت و بلاغت عجیبش دل‌ها را به‌سوی خود جذب می‌کرد و بازار شاعران و قصه‌گویان جاهلی را کساد و بی‌رونق می‌نمود، به‌گونه‌ای که نمی‌توانستند این نفوذ را یک امر عادی تلقی کنند و برای آن واژه‌ای جز واژه سحر (که در لغت به معنی هر کار نافذ خارق‌العاده‌ای است که منشأ آن آشکار نباشد)، به ذهنشان نرسید.
اعجاز بیانی: اعجاز بیانی یکی از وجوه اعجاز قرآن است که در برخی از منابع علوم قرآنی از آن با عنوان‌های اعجاز ادبی، اعجاز اسلوب بیانی ، اعجاز اسلوبی، اعجاز لغوی، اعجاز فصاحت، اعجاز بلاغی و اعجاز لفظی قرآن تعبیر شده است.
معجزه: معجزه در اصطلاح عبارت از امر خارق عادتی است كه برای اثبات ادعای نبوت آورده می‌شود به‌طوری‌که موافق ادعا باشد و شخص دیگری نتواند مثل آن را انجام دهد بلكه همه درآوردن آن عاجز باشند. ولی بااین‌حال معجزه امری منافی با حكم عقل یا باطل كننده اصل علیت نیست.
اعجاز روحانی: امور خارق‌العاده‌ای که از پیامبران گذشته دیده‌شده، معمولاً جنبه‌ی جسمانی داشته است. زنده کردن مرده، شفای بیماران غیرقابل علاج و… و همه جنبه جسمی دارند؛ و در حقیقت، چشم و گوش انسان را تسخیر می‌کنند. ولی الفاظ قرآن که از همین حروف و کلمات معمول ترکیب یافته آن‌چنان معانی بزرگ در بردارد که در اعماق دل‌وجان انسان نفوذ می‌کند. این معجزه‌ای است که تنها بامغزها و اندیشه‌ها و ارواح انسان‌ها سروکار دارد.
تعریف فصاحت: كلام فصیح كلامی است كه روان و رسا باشد و كلمات آن، آن‌چنان مرتب‌شده باشد كه از هرگونه پیچش و مشكل و گرههای كور خالی باشد و عبارات آن زننده نباشد و كلمات دارای تنافر و ضعف تألیف و تعقید لفظی و معنوی خالی باشد.
تعریف بلاغت: بلاغت در لغت به معنای به نهایت رساندن معنا و اكمال آن است.
اعجاز بیانی یعنی قرآن یك معجزه ادبی است به‌طوری‌که فصیح بودن آن در حد اعلای فصاحت و بلاغت و رسا بودن آن نیز كامل است به‌طوری‌که در قبل و بعد از ظهور اسلام هیچ شعر یا خطبه و كلام عربی به پایه آن نرسیده است. این نظریه شاید مشهورترین دیدگاه در باب اعجاز قرآن است.
كلام بلیغ عبارت است از آوردن كلام مطابق با مقتضای مقام و حال مخاطب به‌شرط فصاحت، زیرا مقامات و حالات مخاطب مختلف است مثلاً اگر مقام اقتضاء تأكیدی كند كلام را با تأكید بیاورد و اگر مقتضی خلوّ از تأكید است خالی از تأكید بیاورد. انجام تحقیق
فصاحت و بلاغت قرآن: تعابیر قرآن اعم از حروف و كلمات، اعراب جایگاه خاصی دارد، به‌طوری‌که اگر هر تعبیری از تعابیر قرآن بخواهد جایگزین با تعبیر مشابه آن شود و یا حذف گردد فصاحت و بلاغت آن دچار خدشه می‌شود، لذا امتیاز قرآن یا دیگر كتب در این است كه هر كلمه و عبارتی در جای خودش واقع‌شده، از دیگر لطایف قرآن گزینش الفاظ مناسب، روانی و بلاغت آن‌ها است كه تلفظ قرآن را روان می‌كند، قرآن اسلوب ویژه‌ای دارد كه نه نثر است و نه شعر. بلكه اسلوب ویژه‌ای است، ضمن آن‌که تمام محاسن شعر و نثر را دارا است. قرآن دارای تمام ویژگی‌های ادبی است.
توجه:
برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.
لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.
به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.
سفارش تحقیق
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.