تحقیق نقد مقاله از نظر اصول روش تحقیق

توضیحات

عنوان: نقد مقاله از نظر اصول روش تحقیق

• انواع تحقیق
• روش های تحقیق در علوم مدیریت
• روشهای پژوهش در علوم مدیریتی  
• فرضیه
• روش بررسی عوامل هم زمان
• روش مقایسه یا تطبیق

انواع تحقیق

تحقیق را به صورت هاى مختلفى تقسیم كرده و انواع گوناگونى را براى آن در نظر گرفته اند. مهم ترین تقسیم بندى تحقیق , تقسیم آن به دو نوع بنیادى و كاربـردى است . تحقیق بنیادى به منظور ارائه نظریه هاى جدید علمى و گسترش عـلوم در زمینه هاى مختلف صورت مى پذیرد. این نوع تحقیق با هدف پروراندن نـظـریـه هـاى عـلمى از طریق كشف اصول یا قواعد كلى صورت مى گیرد و به كـاربـرد ایـن یـافـتـه ها در صحنه عمل و واقعیت كمتر توجه مى شود. این نوع تـحـقـیقات معمولا در موقعیت هاى آزمایشگاهى و اغلب بر روى حیوانات انجام مـى شـود. روان شـنـاسـان از جـمـلـه دانشمندانى هستند كه به انجام این نوع تحقیقات بیشتر علاقمند هستند.

تـحـقیقات كاربردى به منظور حل سریع مسائل و مشكلات و اتخاذ تدابیر لازم انـجام مى شود. این نوع تحقیق با استفاده ازیافته هاى تحقیقات بنیادى در صدد حل مشكلات گوناگون بر مى آید. به عبارت دیگر, در تحقیق كاربردى , محقق یافته هاى تحقیق بنیادى را در صحنه عمل مى آزماید, بنابراین , تحقیق كاربردى بر خلاف تحقیق بنیادى كه جنبه نظرى دارد, بیشتر به سمت پدیده هاى واقعى و مـسـایـل عـملى معطوف است و در شرایط غیر آزمایشگاهى و در رویارویى با واقعیات سیاسى آاجتماعى و… انجام مى شود.

بـرخـى دیگر از صاحب نظران , در یك تقسیم بندى كلى , تحقیق را به دوگونه تـحـقـیق تكوینى و تحقیق توسعه اى (تكاملى) تقسیم كرده اند. از این دیدگاه , تحقیق تكوینى به تحقیقى اطلاق مى شود كه در صدد یافتن علت تكوین و ایجاد یك پدیده یا موضوع تحقیق است , ولى تحقیق توسعه اى یا تكاملى , تحقیقى است كه به دنبال فهم فرآیند و مسیرى است كه یك موضوع یا پدیده ازآغاز تولد خود تا كنون طى كرده است . این نوع تحقیق بر آن است تا معلوم كند كه , پدیده مورد نـظـر چـه مـسـیـرى را پـشـت سرگذاشته و چرا چنین مسیرى را طى كرده است.

بـرخـى دیـگر عقیده دارند كه همه مطالعات تحقیقى به صورت یكى از اشكال سه گانه تحقیق تاریخى , تحقیقتوصیفى و تحقیق تجربى یا مجموعه اى از آن ها خـواهـد بـود. از ایـن دیـدگـاه , تحقیق تاریخى , آنچه را كه وجود داشته است تـوصـیـف مـى كند, به عبارت دیگر این نوع تحقیق شامل بررسى , ثبت , تجزیه و تـحـلیل و تفسیر رویدادهاى گذشته است تا به كمك آن , محقق ضمن شناخت گذشته , به شناخت وضع موجود و تا حدودى نیز به پیش بینى وضع آینده نایل شود.

تـحـقیق توصیفى نیز از این دیدگاه آنچه را كه هست توصیف مى كند. این نوع تحقیق نیز شامل توصیف , ثبت و تجزیه و تحلیل شرایط موجود است . در این نوع تحقیق سعى مى شود تا روابط میان عوامل (متغیرهاى) دست كارى نشده كشف شـود. درتـحـقیق تجربى نیز محقق در صدد مشخص كردن روابط موجود بین عوامل و متغیرهاى مختلف است , با این تفاوت كه درتحقیق تجربى امكان دست كـارى و كنترل عوامل و متغیرهاى دخیل در موضوع تحقیق یا پدیده مورد نظر وجود دارد.

دانـشـمـندان و صاحب نظران درس روش تحقیق , انواع زیادى از تحقیق را نام بـرده انـد كـه بررسى همه آن ها ممكن نیست , دریك جمع بندى مى توان به سه نـوع اصلى تحقیق اشاره كرد. به عبارت دیگر, تحقیق در علوم اجتماعى به طور عام و علوم سیاسى به طور خاص به یكى از اشكال زیر مى تواند وجود داشته باشد.

1) تحقیق اكتشافى

2) تحقیق توصیفى

3) تحقیق تبیینى

تحقیق اكتشافى: هـدف اصـلـى در تـحـقـیـق اكـتـشافى , شناخت وضعیتى است كه درباره آن آگـاهـى هـاى لازم وجـود ندارد, به عبارت دیگر, در این نوع تحقیق , محقق به دنبال دستیابى به اطلاعاتى است كه با كمك آن ها مى تواند موضوع تحقیق را به خـوبـى بـشـنـاسـد. بنابر این , بااین تعریف هر تحقیقى نیازمند انجام یك سرى مـطـالـعـات اكـتـشـافـى اسـت یـعـنـى تحقیق اكتشافى زمینه اى است براى انجام تحقیقات مهم تر و گسترده تر.

بـرخـى از صاحب نظران , تحقیق اكتشافى را تحقیق برآوردى نیز نامیده اند, به نـظـر آن هـا در این نوع تحقیق , هیچ فرضیه اى پیشنهاد نمى شود و مورد آزمون قـرار نمى گیرد بلكه هدف آن تنها به دست دادن برآوردى از یك مساءله خاص است . تحقیق اكتشافى را نمى توان تحقیق به معناى حقیقى آن دانست , بلكه در عـوض نوعى مطالعه است كه باعث وسعت بخشیدن به دیدگاه ها و اندیشه هاى محقق مى شود. بـنـا بـراین , وظیفه تحقیق اكتشافى نه رسیدگى كردن به فرضیه هاى تحقیق است و نه جمع آورى اطلاعات در مورد مساءله تحقیق , بلكه ایجاد زمینه مناسب بـراى درك بـهـتـر پـدیـده هاى مختلف یا مساءله خاصى است كه محقق , فاقد اطـلاعـات كـافى درآن مورد است . تحقیق اكتشافى ممكن است به صورت هاى مـختلفى انجام شود مانند: خواندن متون و نوشته هاى مختلف ,مصاحبه با افراد, مشورت با اساتید و صاحب نظران و…

تحقیق توصیفى: تحقیق توصیفى شامل مجموعه روش هایى است كه هدف از آن ها توصیف كردن پـدیـده یـا پـدیـده هاى مورد بررسى است . دراین نوع تحقیق , توصیف و معرفى پـدیده مورد نظر از طریق بر شمردن ویژگى ها, ابعاد و حدود آن پدیده صورت مـى پـذیرد. دراین نوع از تحقیق , محقق ممكن است در صدد شناسایى عوامل و مـتغیرهاى دخیل در یك پدیده یا موضوع خاص برآید ولى به بررسى روابط بین ایـن عـوامـل و تشخیص نوع آن ها نمى پردازد. به عبارت دیگر, هدف در تحقیق تـوصیفى , شناسایى وضع موجود است , نه قضاوت درباره آن یا بررسى نوع رواب ط موجود بین عوامل و متغیرهاى مختلف .

بـنـابـراین , در یك تحقیق توصیفى , محقق الزاما در پى كشف و توضیح روابط, همبستگى ها و نیز آزمودن فرضیه ها و پیش بینى حوادث و رویدادها نیست , بلكه توجه او بیشتر در جهت توصیف و گزارش نویسى از موقعیت ها و وقایع بر اساس اطـلاعاتى است كه بیشتر جنبه وصفى دارد, البته باید دانست كه صاحب نظران در مـورد مفهوم دقیق تحقیق توصیفى اتفاق نظر ندارند وگاهى به تعریف این نـوع از تـحـقـیـق تـا آن اندازه وسعت مى دهند كه شامل همه انواع تحقیق جز تحقیقات تاریخى و تجربى ,مى شود. در اینجا منظور از تحقیق توصیفى عـبـارت اسـت از: تـوصـیـف عـیـنـى , واقـعى و منظم خصوصیات یك پدیده , یك موقعیت و یا یك موضوع .

تحقیق تبیینى: ایـن نوع تحقیق كه به آن تحقیق علمى نیز گفته مى شود, در صدد پیدا كردن روابـط عـلـت و معلولى بین متغیرهاى مختلف است .البته ناگفته نماند كه در عـلوم سیاسى یا به طور كلى در علوم اجتماعى , بررسى روابط على به گونه اى قـطعى مطرح نیست ـ یعنى در علوم اجتماعى به طور مسامحه از روابط علت و مـعـلـولـى سـخـن بـه مـیـان مـى آیـد ـ زیـرا در مورد پدیده هاى اجتماعى و سـیـاسـى نـمـى تـوان بـه رابطه على دست یافت بلكه این نوع روابط همواره با درصـدى از احـتـمـال بیان مى شود. این امر از آنجا ناشى مى شودكه پدیده هاى سـیاسى و اجتماعى معمولا تحت تاءثیر عوامل و متغیرهاى زیادى قرار دارند كه شـنـاسـایـى همه آن ها از عهده یك محقق علوم اجتماعى خارج است ,به عبارت دیـگـر, گـفته مى شود كه (اصل چند متغیرى) بر پدیده هاى اجتماعى حاكم اسـت. تـعـریفى كه از تحقیق ارائه شد در واقع تنها برازنده تحقیق تبیینى است , زیرا تنها دراین نوع از تحقیق است كه مراحل كلى سه گانه سؤال , فرضیه و آزمون وجود دارد. بنابراین , هدف اصلى یك پژوهشگر علوم سیاسى باید كسب توانایى براى انجام یك تحقیق از نوع تبیینى آن باشد .

روش های تحقیق در علوم مدیریت

برخی را عقیده بر این است که علم همان روش است. در هر حال می توان به خوبی پذیرفت که هیچ علمی فاقد روش نیست و دست آورد های هر پژوهش علمی به همان نسبت حائز ارزشند که با روشهائی درست اخذ شده باشند(ساروخانی،1382). از رهگذر پژوهش و تجربه است که نا آزموده در بوته آزمایش قرار میگیرد و در ژرفنای تاریک نا آگاهی، بارقه روشن اکتشاف و آگاهی تلألو می یابد.

روش معادل فارسی واژه method (مشتق از واژه یونانی rσοО یعنی در طول و taεm یعنی راه)  به معنای دقیق “در پیش گرفتن راهی” و یا معین کردن گامهائی است که برای رسیدن به هدفی میباید با نظمی خاص برداشت(خاکی،1378).

پژوهش و روش علمی اگر یک چیز نباشند کاملا نزدیک و وابسته به یکدیگرند(هومن،1373). روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص ساختن یک موقعیت نا معین است(بازرگان و دیگران،1376). در نهایت باید اذعان نمود دستیابی به هدف های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرید. به عبارت دیگر پژوهش از حیث روش است که اعتبار می یابد نه موضوع پژوهش(خاکی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏،1378).

2- روشهای شناخت

شناخت شناسی نخستین گام و سنگ بنای آشنائی با روشهای پژوهش است. روشهای شناخت متعدد است و قدمتی به بلندای تاریخ بشر دارد. برای نمونه شناخت از طریق سیر و سلوک و عرفان یا شناخت از طریق مراجعه به افراد با صلاحیت از راه های کسب معرفت می باشند اما در روشهای تحقیق با دو رویکرد اصلی از شناخت مواجه هستیم:

رویکرد خردگرایانه یا Rationalistic approach: این رویکرد بر پایه قدرت تفکر استوار است و فرض بنیادی این روش آن است که عقل قادر به شناخت همه پدیده ها می باشد. استدلال قیاسی یعنی رسیدن از کل به جز اساس رویکرد خردگرایانه است که با مطالعات ارسطو آغاز شده است.

رویکرد تجربی یا طبیعت گرایانه یا Naturalistic approach: این پارادایم بر پایه اصول پوزیتیویسم (Positivism) استوار است یعنی فرض می شود واقعیت چیزی است که فرد می تواند به وسیله حواس خود آن را تجربه کند. بنابراین می توان متغیرهای یک پدیده پیچیده را به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد. استدلال استقرائی یعنی رسیدن از جز به کل اساس رویکرد تجربی است که در دوران رنسانس در برابر رویکرد خردگرایانه مطرح شد.

هر پژوهش علمی دارای دو مرحله است . مرحله اول با استدلال قیاسی شروع می شود و در مرحله دوم با استدلال استقرائی به پایان می رسد:

مرحله اول (استدلال قیاسی) : مبانی نظری و پیشینه پژوهش –> فرضیه سازی –> تدوین گویه ها و سنجه های هر فرضیه

مرحله دوم (استدلال استقرائی) : جمع آوری، تلخیص و تجزیه و تحلیل داده ها –> نتیجه گیری و فرضیه سازی

3- دسته بندی روش های تحقیق

روشهای پژوهش در علوم رفتاری را معمولا با توجه به دو ملاک هدف و ماهیت تقسیم بندی می کنند (حافظ نیا،1382).

• دسته بندی روش های تحقیق بر اساس هدف

براساس هدف پژوهش ها به پژوهش های بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند. البته زهره سرمد معتقد است پژوهش ها براساس هدف به سه دسته تقسیم می شوند: تحقیق بنیادی، تحقیق کاربردی و تحقیق و توسعه. با عنایت به توضیحات زیر می توان گفت تحقیق و توسعه خود یک نوع تحقیق کاربردی است.

– تحقیق بنیادی: پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیده‌ها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوری‌ها و نظریه‌ها می‌پردازد و به توسعه مرزهای دانش رشته علمی کمک می‌نماید. هدف اساسی این نوع پژوهش تبیین روابط بین پدیده ها، آزمون نظریه ها و افزودن به دانش موجود در یک زمینه خاص است. برای مثال “بررسی رابطه اعتماد و تعهد در روابط صنعتی” یک نمونه تحقیق بنیادی است. سطح گفتمان کلی و انتزاعی در حوزه یک علم است. تحقیق بنیادی می تواند نظری یا تجربی باشد.

تحقیق بنیادی نظری از روش‌های استدلال عقلانی و قیاسی استفاده می‌کند و بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای انجام می‌شود. تحقیق بنیادی تجربی از روش‌های استدلال استقرائی استفاده می‌کند و بر پایه روشهای میدانی انجام می‌شود.

– تحقیق کاربردی: پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روش‌ها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می‌شود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است. برای مثال “بررسی میزان اعتماد مشتریان به سازمان فرضی” یک نوع تحقیق کاربردی است.

• دسته بندی روش های تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها

سرمد معتقد است پژوهش ها براساس نحوه گردآوری داده ها به دو دسته تقسیم می شوند: تحقیق توصیفی و تحقیق آزمایشی

– تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی شامل 5 دسته است: پیمایشی، همبستگی، پس رویدادی، اقدام پژوهی، بررسی موردی

– تحقیق آزمایشی به دو دسته تقسیم می شود: تحقیق تمام آزمایشی و تحقیق نیمه آزمایشی

نظر به گستردگی موضوع ادامه مبحث را در ادامه مطلب پیگیری کنید.

4- روشهای گردآوری اطلاعات

روشهای گردآوری اطلاعات به دو دسته میدانی و کتابخانه ای تقسیم می شود. روشهای کتابخانه ای در تمام تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند. برخی تحقیقات مانند تحقیقات تاریخی اساساً کتابخانه ای هستند. روشهای میدانی عبارتند از مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه، آزمون، مباحثه و مولتی مدیا (چندرسانه ای).

ویژگی اساسی تحقیق علمی اتکا به داده ها و اطلاعات دست اول است. این ویژگی یک تحقیق را از یک مطالعه، تالیف و تدوین جدا می سازد. شیوه مطالعات کتابخانه ای و خلاصه نمودن مطالعات پیشین به صورت متن داستان گونه در روشهای تحقیق علمی امروز جائی ندارد. بنابراین مهمترین موضوع در گردآوری اطلاعات این است که بر اطلاعات دست اول ناشی از همان تحقیق تکیه شود. مطالعات گذشته نیز بهتر است در قالب ماتریس ها و نمودارها بصورت بسیار فشرده ارائه شود.

5- جامعه آماری و نمونه آماری

در صدر برنامه ریزی هر مطالعه یا تحقیقی این سوال که حجم نمونه چقدر باید باشد قرار دارد. انتخاب نمونه بزرگتر از حد نیاز موجب اتلاف منابع می شود و انتخاب نمونه های خیلی کوچک منتج به نتایج غیرقابل اتکا می شود(عادل آذر، آمار و کاربرد آن در مدیریت، 1383).

مجموعه واحدهائی که حداقل در یک صفت مشترک باشند یک جامعه آماری را تشکیل می دهند (خاکی، 1378). نمونه آماری عبارت است از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابه بوده معرف جامعه باشد. نمونه گیری نیز فرایند انتخاب نمونه است. روشهای متعددی برای نمونه گیری وجود دارد:

– نمونه گیری تصادفی ساده: زمانی که حجم جامعه معلوم باشد و تغییرات صفت مورد مطالعه در جامعه شدید نباشد. نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد، قرعی کشی یا سیستماتیک صورت می گیرد.

– نمونه گیری چینه ای (stratified): زمانی که حجم جامعه معلوم باشد ولی تغییرات صفت مورد مطالعه در جامعه شدید باشد.

– نمونه گیری خوشه ای و چند مرحله ای: زمانی که حجم جامعه نامعلوم باشد.

فرمول های تعیین اندازه نمونه متفاوت است. یکی از روشهای پرکاربرد در تعیین حجم نمونه فرمول زیر است:

در این فرمول مهمترین پارامتری که نیاز به برآورد دارد S² است که همان واریانس نمونه اولیه است. برای محاسبه S² تعدادی پرسشنامه توزیع شده و واریانس نمونه اولیه محاسبه می شود. مقدار  یک مقدار ثابت است که به فاصله اطمینان و سطح خطا(α) بستگی دارد. معمولاً سطح خطا 5% یا 1% در نظر می گیرند. برای مثال اگر سطح خطا یا سطح معناداری (significant level) برابر 5% در نظر گرفته شود سطح اطمینان برابر با 95% خواهد بود. در نتیجه   با توجه به جدول آماری 1.96 خواهد بود. این جداول در انتهای کتابهای آمار وجود دارند. مقدار d نیز براساس همان سطح خطا یا برابر 0.05 در نظر گرفته می شود.

دقت کنید همیشه فرض صفر در سطح اطمینان قرار دارد. احتمال رد فرض صفر وقتی فرض صفر درست باشد خطای نوع اول نامیده می شود. بنابراین هرچه  α کوچکتر باشد سطح اطمینان بزرگتر شده و احتمال خطای نوع اول کمتر می شود. اما در چنین حالتی توان آزمون پائین خواهد آمد. توان آزمون یعنی توان رد فرض صفر وقتی فرض صفر غلط است. توان آزمون برابر است با 1-α . جهت بالابردن همزمان توان آزمون و پائین آرودن احتمال خطای نوع اول بهتر است حجم نمونه افزایش یابد. در این صورت احتمال خطای نوع دوم نیز کمتر خواهد شد. خطای نوع دوم یعنی احتمال پذیرش فرص صفر غلط.

مثال: در یک پژوهش ذیحسابان دستگاه­های اجرائی کشور جامعه آماری پژوهش را تشکیل می­دهند. جهت تعیین حجم نمونه یک مطالعه مقدماتی با توزیع پرسشنامه بین 20 نفر از ذیحسابان دستگاه­های اجرائی کشور انجام شد و با برآورد واریانس نمونه اولیه در سطح اطمینان 95 درصد، حجم نمونه از طریق فرمول زیر محاسبه گردید:

با توجه به محاسبات انجام شده 82 نفر به عنوان نمونه آماری مورد مطالعه برآورد گردید.

توجه:

برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.

لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.

سفارش تحقیق

به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.

سفارش تحقیق