تحقیق تاریخ سیستان

توضیحات

عنوان: تاریخ سیستان

• مقدمه
• ساختار کتاب
• اهمیت کتاب
• تصحیح کتاب

داستان(مولود محمّد مصطفا علیه‌السّلم) در کتاب تاریخ سیستان

ترجمه‌ی متن کتاب سیستان به فارسی روان

منابع

تاریخ سیستان عنوانى كه مصحح گرانقدر كتاب مرحوم ملك الشعراء بهار براى آن برگزیده است در صورتی که همانگونه كه خود یادآور شده در متن كتاب نامى از عنوان آن برده نشده است. تنها نسخه خطى كه از این كتاب بدست آمده متعلق است به قبل از سال 864 هجرى قمرى كه آن خود از روى نسخه قدیمترى نوشته شده است. شرح وقایع كتاب «تاریخ سیستان» تا سال 725 هجرى خاتمه مى‌یابد و متأسفانه مؤلف یا مؤلفان آن ناشناخته‌اند تنها از شواهد امر اینطور پیداست كه این تاریخ را دو یا سه نفر به نوبت نوشته‌اند. مصحح كتاب با استفاده از كتاب «احیاء الملوك» تألیف شاه حسین بن ملك غیاث‌الدین محمد كه در اوایل قرن یازدهم هجرى (سال 1028) تألیف گردیده و شواهد دیگر نتیجه گیرى مى‌كند كه مؤلف «تاریخ سیستان» مولانا شمس‌الدین محمد موالى بوده كه وقایع را تا زمان تاج‌الدین ابوالفضل به سال 444 یا 488 به رشته تحریر درآورده است كه این زمان مصادف است با اوایل عهد تسلط سلاجقه و شخص دیگرى بنام محمود بن یوسف اصفهانى بار دیگر آن تاریخ را از 465 تا سال 725 هجرى بطریق اختصار بیان كرده است (بهار، 1366).

در تدوین كتاب از مآخذ قدیمى و حتى مآخذ پهلوى استفاده شده است. مثلاًدر موارد جغرافیائى از كتاب «عجائب البلدان» یا «عجائب البر و البحر» تألیف ابوالمؤید بلخى (اوایل قرن چهارم هجرى) استفاده شده است. در مورد شیوه تحریر كتاب مى‌توان گفت كه طرز و شیوه تحریر آن به سبک كتب قدیمى فارسی نظیر «تاریخ بلعمى»، «تاریخ بیهقى» و «تاریخ گردیزى» شباهت دارد و حتى تركیبات و لغات و اصطلاحاتى كه در آن بكار رفته است، قدمت آن را به پیش از این كتب مى‌رساند. مؤلف یا مؤلفان كتاب در شیوه نگارش سادگى و ایجاز را بكار برده‌اند و از استعمال مترادفات دورى گزیده‌اند. جملات كوتاه آورده شده و كلمات عربى نیز در آن بسیار كم بكار گرفته شده است. جز اسامى خاص یا تواریخ یا اشعار و یا كلماتى كه در زبان مردم آن دوره داخل بوده، بیشتر كلمات به زبان فارسی است. بنابراین سعى نویسنده یا نویسندگان این بوده تا چنان بنویسند كه عموم مردم بتوانند آن را بخوانند. به عقیده مصحح محترم، اصل كتاب به فارسی نوشته شده و برخى مطالب نیز از كتب عربى ترجمه شده است ولى مرحوم سعید نفیسى عقیده داشت كه اصل كتاب به عربى بوده و در اوایل قرن پنجم هجرى آن را به فارسی ترجمه كرده‌اند و سپس در نیمۀ دوم قرن هفتم مؤلف دیگرى حوادث سیستان را به اختصار از اوایل قرن پنجم تا زمان خود بر آن افزوده است و آن را به نام ملك نصیر‌الدین پادشاه سیستان و پسران او ركن‌الدین محمود و نصرة‌الدین در میان سال‌هاى 675 تا 695 تكمیل كرده است (نفیسی، 1363).

از ویژگى‌هاى كتاب آنست كه نام شهرها و قصباتى را آورده است كه گویا در قرون بعدى در اثر تهاجم بیگانگان به كلى ویران شده و دیگر از نام آنها در كتب تاریخى و جغرافیائى دوره‌هاى بعد اثرى نیست. مؤلف كتاب همچنین در نوشتن وقایع تاریخى به اوضاع اجتماعى و اقتصادى نیز تا حدودى توجه داشته است چنانكه در باب مالیات و جمع و خرج سیستان و از وضعیت ملك نیمروز و استحكام و عظمت شهر زرنگ مطالب مفیدى ارائه داده است. از مزایاى ویژه تاریخى این كتاب آنكه، همانگونه كه مؤلف ناشناس آن ذكر كرده است از كتاب «بندهشن» یا به روایت مؤلف «ابن دهشتى» كه تا آن زمان بر سایر مورخان ناشناخته بود و از كتب مهم دوران ساسانى است، استفاده كرده است (بهار، 1366: 16).

همچنین «تاریخ سیستان» تنها كتابى است كه از زرتشتیان بنام مزدیسنان یاد كرده است. مصحح كتاب با استفاده از كتب دیگر پهلوى سیستان را مركز عمده دین مزدیسنى می‌داند كه این قضیه مؤید مطالبى است كه در شاهنامه نیز آورده شده است و این ناحیه جائى است كه اغلب ماجراهاى تاریخ اسطوره‌اى ایران در آن اتفاق افتاده است. البته علاقه به ملیت ایران در منطقه سیستان در دوران خلفاء نیز وجود داشت. علاوه بر این مى‌دانیم كه سیستان از نقاطى است كه در آیین زرتشت از آن با تقدیس یاد مى‌كنند و معتقد هستند كه سوشیانس در پایان دنیا از آنجا ظهور مى‌كند.

توجه:

برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.

لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.