تحقیق تاثیر كاربری زمین بر زلزله

توضیحات

عنوان:  تاثیر كاربری زمین بر زلزله

 

• چکیده
• مقدمه
• طرح مسئله
• مفاهیم و مبانی نظری
• شاخص های مورد بررسی
• کاربری زمین
• کاربری زمین و زلزله
• استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی در بحث کاربری زمین و تاثیر آن بر زلزله
• نتیجه گیری و پیشنهادات
• منابع

چکیده

ادغام و گنجاندن مفاهیم کاهش خطر در برنامه های توسعه شهری یکی از مناسب ترین راههای افزایش تاب آوری جوامع شهری در برابر بلایای طبیعی است . مطالعه ی حاضر به شیوه ای توصیفی _ تحلیلی به بررسی تاثیر برنامه ریزی کاربری اراضی بر افزایش تاب آوری الگوهای کاربری اراضی شهری از جنبه های دسترسی به فضاهای باز، شبکه معابر شهری، سازگاری کاربریها با مکان احداث آن ها، وضعیت سازههای ساختمانی و… میپردازد. بدین منظور از نرم افزار GIS برای تهیه کاربری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در سرتاسر جهان، کشورها به طور فزاینده ای در حال شهری شدن هستند. پیش بینی سازمان ملل احتمال میرود تا سال 2050 حدود 80 درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی کنند

این مسئله به این معنا است که مناطق شهری به مکان اصلی بسیاری از بلایای احتمالی بدل خواهند شد. از جمله عواملی که منجر به افزایش احتمال  خطر بلایا در نواحی شهری می گردد می توان به موارد زیر اشاره کرد : رشد جمعیت، توسعه ی شهری برنامه ریزی نشده، تمرکز اموال و دارایی ها، فقر، توسعه ی سریع سکونتگاه های غیررسمی، سرریز جمعیتی ، مناطق آپارتمان نشینی، فرسایش اکوسیستم، عدم توانایی برای تضمین عملکرد زیرساخت ها و مدیریت ضعیف. لذا یکی از وظایف برنامه ریزان شهری و فقدان نظارت  شهری تلاش برای تبدیل شهر به محیطی آرام، ایمن و سالم است که سلامت شهروندان ساکن در آن را حفظ کند. آن چه برنامه ریزان، مدیران شهری و شهروندان پیش از وقوع بلالایای طبیعی انجام می دهند، آن چه را که پس از وقوع بلالایا رخ خواهد داد، تعیین می کند. در این میان برنامه ریزی کاربری اراضی به عنوان ابزاری قدرتمند در دست مسئولین شهری نقشی مهم در افزایش تاب آوری جوامع شهری دارد. درحقیقت برنامه ریزی کاربری اراضی صحیح و عادلالانه گرچه آسیب پذیری ما در برابر بلایا را به طور کامل برطرف نمی کند، ولی اثرات بلایای طبیعی مانند زلزله را کاهش می دهد. اثراتی مانند اجتناب از شکل گیری محلات بد از طریق جداسازی کاربری های معین از یکدیگر و هدایت توسعه به سمت نواحی دور از خطر ابزاری کارآمد در دست برنامه ریزان شهری برای حداقل سازی احتمال خطر است .

با این حال امکان کنترل و یا پیش بینی دقیق بلایای طبیعی وجود ندارد و آن چه امکان پذیر است گام برداشتن در مسیر ساخت شهر های تاب آورتر در مواجهه با بلایای طبیعی از جمله زلزله است.

وجود بخش های با آسیب پذیری بالا مانند بافت قدیم و حاشیه نشین از دیگر دلایل ضرورت توجه به مفهوم تاب آوری و تلاش در جهت افزایش آن می باشد. تحقیق حاضر با در نظر گرفتن شش معیار اصلی سعی در بررسی نقش برنامه ریزی کاربری اراضی در افزایش تاب آوری شهری در برابر زمین لرزه دارد .

برای دستیابی به هدف مذکور این مطالعه به بررسی الگوهای کاربری اراضی فعلی در مناطق شهری و تعیین میزان تاب آوری و آسیب پذیری آن ها پرداخته و اولویت های اقدام برای کاهش خطر در سطح شهری را مشخص می کند.

مقدمه

مفهوم تاب آوری ریشه در علم فیزیک و ریاضی دارد و برای توصیف توانایی یک ماده یا سیستم برای بازگشت به حالت تعادل پس از جابجایی یا حرکت به کار می رود

این مفهوم در سال 1973 توسط هالینگ (که از وی به عنوان پدر تاب آوری یاد می شود) به عنوان یک اصطلاح توصیفی و از آن زمان به بعد به طورگسترده ای در اکولوژی مورد استفاده واقع گردیده و  معرفی گردید.

شاهد افزایش تعداد مطالعات و کارهای علمی در ارتباط با مفهوم تاب آوری به عنوان رویکردی جدید در مدیریت بحران و بلایا هستیم. با این حال از آنجاکه تاب آوری مفهومی کلی و نوپاست بخش اعظم مطالعات موجود به توصیف و شرح این مفهوم و تعیین ابعاد و مشخصه های مختلف آن پرداخته اند . به طوری که تحقیقات نسبتا اندکی در زمینه ایجاد ابزارهایی برای انداره گیری و ارزیابی تاب آوری شهری ارائه شده است.

از جمله مطالعاتی که سعی در تعیین چهارچوب مفهوم تاب آوری و تعیین ابعاد و مشخصه های آن داشته اند میتوان به چهارچوب نظری تاب آوری مکانی در برابر بلایا و چهارچوب تاب آوری اجتماعی و چهارچوب نظری‌ در برابر  بلایای طبیعی اشاره کرد. همچنین برخی مطالعات با رویکردی کاربردی در مورد بلایای طبیعی، سعی در  در اندازه گیری تاب آوری داشته اند به عنوان مثال در مطالعه ای به بررسی نقش مورفولوژی شهری در ایجاد تاب آوری سریع در برابر سونامی پرداخته اند. بدین منظور ابتدا برمبنای سناریوی زمین لرزه ای مشخص نواحی احتمالی سیل گرفتگی را تعیین و در نهایت 9 پهنه ی مختلف تخلیه را شناسایی کردند. آن ها اقدامات ضروری برای بهبود مورفولوژی شهری را در سه گروه مطرح کرده اند.

 1) ایجاد و یا بهبود فضاهای تجمع عمودی یا افقی ایمن؛ 2) بهبود وضعیت شبکه معابر و 3) مدیریت موانع احتمالی تخلیه ایمن در مسیرهای پیشنهادی. در نهایت برای تعیین و کمی سازی اثرات اصلالاحات مطرح شده در افزایش تاب آوری اقدام به تهیه یک مدل کامپیوتری عامل محورکرده اند. نتایج این مطالعه حاکی از افزایش چشمگیر امنیت تخلیه شوندگان و افزایش سرعت تخلیه در اثر اصلالاحات پیشنهادی است .

با رویکردی اجتماعی به موضوع تاب آوری در مطالعه ای به بررسی تاب آوری و آسیب پذیری زنان در برابر سیلاب های شهری پرداخته اند. داده های موردنیاز این تحقیق در 2 مرحله جمع آوری شده است. 1) مصاحبه با  36  زن از گروه های مختلف به منظور درك عقاید زنان پیش از سیلاب 2) اجرای یک پیمایش بعد از و قوع سیلاب با توزیع 453 پرسشنامه به منظور درك تجربیات زنان در هنگام سیلاب . در مرحله ی بعد ارزیابی انجام شد. نتایج حاکی از spss در نرم افزار Chi-Square و آزمون t داده های جمع آوری شده با اجرای آزمون این است که اکثر زنان پیش از وقوع سیلاب برای عامل جنسیت نقشی اندك در میزان آسیب پذیری قائل بوده و یا هیچ نقشی قائل نبوده اند. این درحالی است که نتایج پیمایش های بعد از وقوع سیلاب تفاوت های جنسیتی را آشکار ساخت. همچنین تهیه جداول متقاطع بین عوامل مکان جغرافیایی ، پایگاه اجتماعی _ اقتصادی و سطح درآمد مشخص کرد که نه تنها میزان آسیب پذیری بین زنان و مردان متفاوت است بلکه در میان زنان با پایگاه های متفاوت نیز تفاوت آشکاری وجود دارد.

 

 

طرح مسئله

شهرها دارای کالبدی هستند که این کالبدها هرکدام یک فعالیت را در خود جای داده اند و مجموع آنها فضای شهری را می سازند و به آن هویت می بخشند. شهر با مرکزهای تجمع و تراکم انسان، فعالیت های انسانی و ساختمان ها تعریف می شود. فضای شهری در درون خود، تأسیسات و تجهیزات زیربنایی با انواع کاربری ها اعم از مسکونی، اداری، خدماتی، بهداشتی و غیره را جای داده است. همۀمقوله های فوق، جمعیت وابسته ای را به دنبال خواهد آورد که در صورت وقوع بلایای طبیعی به شدت از آنها تأثیر پذیرفته و باعث لجام گسیختگی نظام زندگی و وارد آمدن ضررهای جانی و مالی فراوان در شهرها می گردد. از جمله عوامل مهمی که باعث توجه فراوان به این موضوع در نقاط شهری می شود. سرمایه گذاری ها و بارگذاری های محیطی فراوان و تراکم جمعیت زیاد می باشد که در صورت بروز این گونه بلایا باید برنامه ریزی های لازم برای پیشگیری و یا کاهش ضررهای احتمالی آنها اندیشیده شود. امروزه نیازهای شهری و تقاضای مسکن و مهاجرت روستائیان به شهرها باعث رشد و توسعۀبیش از حد شهرها به خصوص شهرهای بزرگ شده است. عدم توجه به مکان یابی صحیح شهرها، رشد و توسعۀشهرهای بنیان نهاده شده، همچنین عدم برنامه ریزی های لازم جهت جلوگیری از رشد لجام گسیخته شهرها، مسائل و مشکلات فراوانی از جهت مصونیت شهرها به بار می آورد.

رشد شهری باعث شده است شهرها روی مسیرهای اصلی گسل و یا در حریم رودخانه ها و مسیل ها ساخته شوند. بلایا حدومرز نمی شناسند و چه بسا اگر وقوع بعضی از آنها مانند زلزله در نقاطی دور از شهر اتفاق بیفتد، اثرات آن بر روی شهرها، خسارت های زیادی را به بار خواهد آورد. باید توجه داشته باشیم جنبه هایی از این ضررها نیز محصول و دست اندازی و تعریض بشر به حریم رودخانه ها و مسیل ها جهت استفادۀ بی رویه از اراضی شهری است و هنگام طغیان رودخانه ها و یا در فصول پر آب، موجب می شود تمام ساخت سازهای موجود در مسیر مسیل در معرض تخریب و خسارت قرار گیرد و این مسئله در مورد زلزله نیز صادق است.

 

مفاهیم و مبانی نظری

تعریفی جامع تاب آوری در برابر بلالایای طبیعی را این گونه معرفی می کند : توانایی یک سیستم، جامعه یا اجتماع در معرض خطر برای مقاومت، جذب، تطبیق و بهبود از اثرات یک مخاطره (خطر) به طرزی کار آمد و به موقع؛ از جمله از طریق حفاظت و ترمیم ساختارها و کارکرد های ضروری و اساسی خود . در حقیقت تاب آوری مفهومی است که به راحتی با تمام مراحل و فاز های مدیریت بحران ارتباط پیدا می کند.

در حقیقت شهر های تاب آور از پیش برای پیش بینی، پشت سر گذاشتن و بهبود از تاثیرات خطرات طبیعی یا فنی طراحی شده اند و سیستم های فیزیکی و اجتماعی در چنین شهری قادر به بقا و عملکرد تحت شرایط فشار و بحرانی هستند. از آنجاکه الگو های کاربری اراضی بستری برای این اجزای فیزیکی و اجتماعی هستند، لذا تناسب این الگو ها با مخاطرات و توجه به مخاطرات طبیعی در طراحی آن ها نقش مهمی در حفظ تاب آوری این اجزا و در نتیجه تاب آوری کل شهر خواهد داشت.

کاهش مخاطرات: پیش بینی وقوع و حذف برخی از بلالایای طبیعی از جمله زلزله امکان پذیر نیست، با این وجود مفهوم کاهش آثار مخاطرات شهری با فهم این مطلب که اکثر بلالایا غیرمنتظره نیستند شروع می گردد.

کاهش خطر یکی از جدیدترین حوزه های مطالعه در زمینه مخاطرات و بلالایای  طبیعی است و اصطلاحی فنی در زمینه ی کاهش احتمال خطر پیش از وقوع بلالایا است که برای کاهش یا حذف آسیب پذیری مردم و دارایی های آن ها از بلایای طبیعی و کاهش آثار این آسیب پذیری به کار می رود.

تمرکز درازمدت و ماهیت غیر منفعلالانه کاهش مخاطرات آن را از فعالیت های بی درنگو انفعالی اتخاذ شده در طول مراحل آمادگی، واکنش و بهبود از بلایا متمایز می سازد. در واقع این مرحله تنها مرحله از مدیریت شرایط بحران است که به شکست زنجیره آسیب، بازسازی و آسیب مجدد از بلالایا اختصاص یافته است.

اقدامات کاهش خطر در دو نوع سازه ای و غیرسازه ای صورت می  پذیرد که به ترتیب کاهش خطر سخت و نرم نامیده می شود.

کاهش خطر سازه ای (سخت): این نوع کاهش خطر مقاوم سازی ساختمان ها و زیرساخت های در معرض خطر را به شیوه های مختلف (کد های ساختمانی، طراحی و مهندسی پیشرفته، تکنولوژی های ساخت و ساز پیشرفته و غیره) شامل می گردد.

کاهش خطر غیرسازه ای (نرم): که شامل هدایت توسعه به دور از نواحی خطر شناخته شده یا مکان ها ی در

معرض خطر بالا، انتقال توسعه ی موجود که متحمل خسارات مکرر شده اند به نواحی امن تر و حفظ مشخصه های حفاظتی محیط طبیعی (به عنوان مثال تپه های شنی، جنگل ها، نواحی دارای پوشش گیاهی که قادر به جذب و کاهش اثرات مخاطرات هستند ) از طریق طرح ها و مقررات کاربری اراضی است

به لحاظ تاریخی، رویکرد ها به کاهش خسارات انواع مخاطرات بر راه حل های ساختاری متمرکز بوده است؛ اما جوامع امروزی پی برده اند که پرداختن به بلایا و بهبود از آن ها چیزی بیش از بازسازی ساختمان ها و تاسیسات به صورت قبل از بلایا است.

 

توجه:

برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.

لینک دانلود فایل بلافاصله پس از خرید بصورت اتوماتیک برای شما ایمیل می گردد.

سفارش تحقیق

به منظور سفارش تحقیق مرتبط با رشته تخصصی خود بر روی کلید زیر کلیک نمایید.

سفارش تحقیق