توضیحات
عنوان: تحقیق انواع و کاربرد روشهای نمونه گیری
- انواع روشهای نمونه گیری و کاربردآنها
- مفهوم نمونه
- نمونه گیری غیراحتمالی
- نمونهگيرى سهميهاى
- نمونهگيرى اتفاقى
- نمونه ی وصفى
- نمونه ی موردى
- نمونه گیری احتمالی
- نمونه تصادفی ساده
- سيستماتيک
- استفاده از جدول اعداد تصادفى
- استفاده از روش منظم يا سيستماتيک
- نمونه گیری طبقهبندی شده
- نمونه گیری گروهی و خوشهای
- نمونهگیری مکانی
- سایر روشهای نمونهگیری
- نمونه ی مختلط
- روش تخمين شخصى
- روش تخمین آماری
- برآورد حجم نمونه
- توضیحات
- منابع
انواع روشهای نمونه گیری و کاربردآنها
تحقيق علمى با هدف شناخت يک پديده در يک جامعه آمارى انجام مىشود. به اين دليل، موضوع تحقيق ممکن است متوجه صفات و ويژگىها، کارکردها، و متغيرهاى آن باشد يا اينکه روابط بين متغيرها، صفات، کنش و واکنش و عوامل تأثيرگذار در جامعه را مورد مطالعه قرار دهد. جامعه ی آمارى را مىتوان اينگونه تعريف کرد: جامعهی آمارى عبارت است از کليه عناصر و افرادى که در يک مقياس جغرافيايى مشخص(جهانى يا منطقهاي) داراى يک يا چند صفت مشترک باشند. محقق به دو شکل ممکن است نمونه را انتخاب کند: يک شکل آن، اين است که شانس انتخاب شدن را به تمامى افراد جامعه بدهد؛ يعنى روشى را براى انتخاب نمونه برگزيند که تمام افراد جامعهشانس مساوى براى انتخاب شدن داشته باشند. محقق براى انتخاب چنين نمونهاى با در نظر داشتن ويژگىهاى جامعهی آمارى مىتواند از روشهاى گوناگونى استفاده کند که به آن اشاره خواهد شد. اين روش انتخاب نمونه را روش انتخاب احتمالى يا اتفاقى مىگويند که از آن به روش تصادفى نيز تعبير مىشود. رعايت اصل احتمال و شانس مساوى براى هر يک از افراد جامعه باعث مىشود که نمونهی منتخب معرف جامعه باشد و از ارزش علمى برخوردار بوده و صفات آن با صفات جامعه همخوانى و يکنواختى داشته باشد؛ به اين ترتيب، مىتوان شاخصهاى محاسبه شده را براساس روشهاى خاصى به کل جامعه تعميم داد و پارامترهاى آن را برآورد کرد.
روش ديگر براى انتخاب نمونه از بين افراد جامعه، روش وضعى و غيراحتمالى است؛ يعنى همهی افراد جامعه شانس مساوى براى انتخاب شدن بهعنوان عضو نمونه را ندارند و در انتخاب افراد براى نمونه محقق نظريات خود را دخالت مىدهد و به افراد خاصى در جامعه چشم مىدوزد. نتايج بدست آمده از چنين مطالعهاى قابليت تعميم ندارد؛ يعنى محقق نمىتواند مقادير محاسبه شده براى صفات يا شاخصهاى نمونه را به جامعه آمارى تعميم دهد و پارامترهاى جامعه را از آن استنباط نمايد. اينگونه نمونهها را نمونههاى تورشدار نيز مىگويند. بنابراين محقق وقتى قصد شناخت جامعه آمارى را از طريق مطالعهی نمونهاى از آن دارد بايد حتماً روش اول را براى گزينش نمونه انتخاب کند تا نمونه از اين طريق با جامعه مشابهت داشته باشد و صفات آنها بر يکديگر مطابقت نمايد و نمونه معرف جامعه باشد. بدين ترتيب مىتوان نمونه و نمونهگيرى را چنين تعريف کرد: نمونه عبارت است از تعدادى از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده، از تجانس و همگنى با افراد جامعه برخوردار باشند؛ از اينرو نمونهگيرى عبارت است از مجموعه اقداماتى که براى انتخاب تعدادى از افراد جامعه بهنحوى که معرف آن باشند، انجام مىپذير
مفهوم نمونه
هدف محقق شناسايى جامعه و تعيين پارامترهاى مربوط به آن است. براى اين کار يا بايد به کليه افراد جامعه مراجعه کند و صفت يا ويژگى موردنظر تحقيق خود را در آنها جويا شود؛ يا بايد تعدادى از افراد جامعه را مورد مطالعه قرار دهد و از طريق جمع کوچکترى و با روش معيني، پى به صفات و ويژگىهاى جامعه ببرد. بديهى است اگر جامعهی موردنظر کوچک و حجم و تعداد افراد آن کم باشد، مىتواند آن را بهطور کامل مطالعه نمايد. ولى اگر جامعه بزرگ باشد و امکانات و مقدورات وى اجازه ندهد، ناچار است از بين افراد جامعه تعداد مشخصى را بهعنوان نمونه برگزيند و با مطالعه اين جمع محدود، ويژگىها و صفات جامعه را مطالعه کرده، شاخصها و اندازههاى آمارى آن را محاسبه کند. توضيح اين نکته ضرورت دارد که در آمار به مقادير اندازهگيرى شدهی صفات مربوط به يک نمونه، شاخص آماري و به مقادير اندازهگيرى شدهی صفات مربوط به تمام جامعه پارامتر مىگويند. استنباط آمارى عبارت است از برآورد پارامترهاى جامعه براساس شاخصهاى نمونه؛ يعنى اينکه پارامترهاى جامعه نظير ميانگين، واريانس، انحراف استاندارد و غيره براساس شاخصهاى نمونه برآورد مىگردد. (پارامترهاى جامعه را معمولاً با حروف يونانى و شاخصها را با حروف لاتين نشان مىدهند.)
فرآیند نمونه گیری شامل چند مرحله است:
- تعریف جامعهی مورد مطالعه
- تعیین چارچوب نمونهگیری و مجموعهای از موارد و رویدادهای قابل اندازهگیری
- تعیین روش نمونهگیری بهمنظور انتخاب موارد و رویدادها از چارچوب
- تعیین اندازه نمونه
- مشخصکردن طرح نمونهگیری
- نمونهگیری و جمعآوری دادهها
|
||
نمونه گیری غیراحتمالی
اين نمونهها براساس رعايت اصل شانس برابر براى افراد جامعه انتخاب نمىگردد، بلکه با نظر محقق برگزيده مىشود؛ بنابراين، به آنها نمونههاى غيراتفاقى يا تورشدار مىگويند. از مختصات اينگونه نمونهها آن است که نتايج و شاخصهاى محاسبه شدهی آنها را نمىتوان به جامعه آمارى تعميم داد و بهعبارتى استنباط آمارى بهجز براى موارد مشابه از طريق آنها مقدور نيست و از اينرو، اعتبار علمى ندارند. اين نمونهها عبارتند از:
نمونهگیری سهمیهای
نمونهگیری اتفاقی
نمونهی وصفی
نمونهی موردی
نمونهگيرى سهميهاى
در اين روش تعداد نمونهها مشخص مىشود و به همراه دستورالعملمصاحبه و پرسشگرى تحويل پرسشگر مىگردد تا شخصاً به ميدان بررسى رفته و خودش افراد نمونه را با توجه به تعدادى که به وى داده شده انتخاب کند و از طريق مصاحبه با آنها اطلاعات لازم را گردآورى نمايد. اين روش هرچند مورد حمايت عدهاى قرار گرفته، چون در آن اصل شانس برابر براى کليهی افراد جامعه رعايت نمىشود، ارزش علمى مطلوب ندارد و نمىتوان به تعميم نتايج آن اعتماد کرد. البته بسيارى از پژوهشگران مسائل اجتماعى و تجارى و نيز افراد و مؤسساتى که درباره ی عقايد و گرايشهاى انسانها مطالعه مىکنند، از اين روش استفاده مىنمايند. مؤسسه گالوپ در انتخابات سال ۱۹۴۸ از اين روش استفاده کرد و پيشبينى آن درست از آب درنيامد و در انتخابات به جاى ديوئي، ترومن پيروز شد.
نمونهگيرى اتفاقى
اين روش يکى از سادهترين روشها است؛ يعنى اينکه افرادى مورد مطالعه قرار مىگيرند که در دسترس قرار دارند و مصاحبهگر در چارچوب تعداد و حجم نمونه در مکانهاى خاصى مىايستد و با هرکسى که از راه رسيد مصاحبه مىکند، مانند خبرنگاران رسانهها. اين مکانها ممکن است ايستگاه اتوبوس، بازار، فروشگاه بزرگ، سلف سرويس، رستوران، زيارتگاه، مدخل ورودى ساختمان و امثال آن باشد. نتايج اين نمونهها را نيز نمىتوان تعميم داد.
نمونه ی وصفى
گاهى اوقات محقق براساس تجربه ی شخصى يا تجارب تکرارى و مشابه ديگران يک گروه اجتماعى را معرف جامعهاى که به آن تعلق دارند مىيابد؛ مثلاً در بعد افکار و عقايد، آنها را منعکسکننده افکار جامعه مىيابد و مورد مطالعه قرار مىدهد، يا آموزگارى که با شناخت دانشآموزان خود اقدام به گروهبندى آنها براى آزمايش يک روش تدريس مىکند، در واقع نمونهاى را با نظر خويش وضع نموده است. نتايج اين نمونهها را هرچند بهنظر مىرسد که معرف جامعه باشد، نمىتوان به جامعه مورد مطالعه تعميم داد.
نمونه ی موردى
در تحقيقات توصيفى ژرفانگر صحبت از مطالعهی مورد خاص است که محقق به لحاظ ويژگىهايى آن را مورد مطالعه قرار مىدهد. در روانشناسي، تعليم و تربيت و نيز تکنگارىها چنين موارد خاصى يافت مىشود که به ناچار بايد مورد مطالعه قرار گيرد؛ ولى نتايج حاصل از آن را نمىتوان تعميم داد، مگر در شرايطى که تعداد زيادى از موردهاى خاص مطالعه و نتايج مشابه يا مشترک استنتاج شده باشد که در اين صورت به روش استقرائى مىتوان يک نتيجه ی کلى را استنتاج نمود.
نمونه گیری احتمالی
|
||
توجه:
- برای دانلود فایل کامل ورد لطفا اقدام به خرید نمایید.
- پس از خرید بلافاصله لینک دانلود فایل برای شما ایمیل خواهد شد.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.